Vawlei cung ram hna nih fimthiamnak lei ah an hngar tuk mi le miphun tlawmte asi mi Israel kong cu mah ti hin langhter asi

Pathian thim mi miphun, Juda hna thawngpang hi kanrak rel peng ko hmanh ah, mikip lungthin le Ramkip nih miphuntlawmte asi mi Israel thawngpang hi rel anuam chinchin lengmang khi asi, Jesuh athi hnu ah Rome acoyah nih Jerusalem aarak hrawh ning, an khuapi chung ah um mi minung vialte hna sal caah anrak zuar ning, a hnu ah miphun dang dang hna nih anrak uk ning, Juda miphun hna hi vawlei hmun dang dang an ithekdarh ning hna, World war pakhatnak 1914-1918 lio ah, British meithal zen caah Juda Scientists pakhat nih fungvoi in zen antuah khawh ruang ah laksawng anrak pek khi asi.

Balfour Declaration ( 1917) phuan arak si ning hna zong kanrak rel tawn cang, mah ruang ah cun, Palestine ram ah miphun bantuk in dir anrak timh ning hna, world war 2 nak arak chuak than, German dictator Adolf Hitler nih Juda miphun an rumnak cu hrawh piak ding in Europe ram pumpi ah Juda miphun vialte thah dih an tim ning te hna, World war 2 nak adih hnu ah, palestine ram cu Juda hna le Palestine hna caah UNO nih ramri antuah piak mi ah Palestine lei nih narak pawm duh lo ning te hna, mah ruang ah cun idohnak vawi tampi arak chuak hnu 1948 ah Israel cu  independent ram ah phuan arak si.

Israel Ram cu ramro/thetseram zeihmanh um lonak ram asi, nain Pathian nih apek mi fim/thiamnak hmang in ram nuam ngaingai ah arak canter ning, serthlum le thlai dang hna an cin, thil dang tampi an cin hna mah an thil cin mi thingkung le thlai zong arak tha ngaingai, an thil tuah mi hrimhrim tlam atling dih ko, zei poh an thil tuah mi cu tlamtling lo a um bal lo, mah ruang ah cun Arab ram vialte nih combine in an doh zong ah an tei bal lo timi zong kanrak rel tawn ko khah! Vawlei cung ah Juda miphun vialte hi adih lak in minung 18 million longte an si, mah chung ah atu Israel ram chung ah um mi hi 8 million long an um, 1.5 million hi Arab miphun an si.

Vawlei cung ah Juda miphun 18 million longte an um ko nain, Nobel Prize ngah mi hi anrak tam ngai ti zong kanthei ko cang, Nobel prize anti mi hi, vawlei cung ah adih lak in, 597 pek arak si cang, angah tu hi minung 950 an tling cang, mi pahnih or pathum hna nih pakhat an dawn mi a um, Nobel prize mi sawhsawh in an ngah lo, mithiam taktak le an thil tuah ning in ngah mi asi caah, US dlrs 986,000 pek chih asi tawn, Nobel Prize hi, Swedish Scientists pakhat Bomb zen phunkhat Dynamite hmuchuak tu, Alfred Nobel min bunh in Nobel prize tiah arak chuahnak asi.

Amah hi, october 21 ,1833 ah Stockholm ah arak chuak, pianga, kum 63 asi lio ah december 10 1896 ah khan athi, a thih dengmang cang tik ah tangka angei mi vialte cu, $250 million (25,000,000) cu,  Robantuk in Bank ah chiah asi, mah tangka interest cu laksawng caah an pek tawn khi asi, Vawlei ah remdaihnak lei caah riantuantu hna, Minung caah thil santlai mi si medicine le science lei mithiam hna sin ah pek tawn asi, mah cu atu ah “Nobel prize” kan ti mi hi asi, a tam u hi Sweden ram Stockholm in sem/pek asi tawn, Peace Prize hi Norway ram Oslo in pek tawn arak si.

Mah laksawng hi ngah ding ah ahar ngai mi asi, adih lak in 597 sin ah pek asi cang, mah chung ah cun, 205 hi Juda miphun hna chung in an ngah mi asi amen lo, Nobel laksawng ngah tambik 2 nak cu Japanese hna hi asi, Japan hi minung 130 million leng an si, laksawng ngah mi hi minung 25 longte an si, Juda miphun pin ah cun Japaness pawl hi mifim le riantuan tha an si timi zong kanrak rel tawn cang mu, Juda miphun an fim bik nak cu vawlei cung scientists minthang deuhdeuh mi 100 an thimnak ah, 40 hi Juda an si, Mirum 100 chung zong ah atam bik cu Juda miphun an si. Karak peh than te lai.

Cre :Moses pa

Be the first to comment

Leave a Reply

Your email address will not be published.


*