Chin Ramkulh Chung Peng Kipah SAC Ralhrang Kuttangah Tanghra Cammipuai Phi Mi Zat Cazin A Chuak, SAC ralhrang kuttang ah fimcawnnak zung nihcun nihhin March 31 ah tanghra pawl caminpuai an tuahter hna i, Chin ramkulh chungah tanghra caminpuai a phimi hi 2259 an si. Caminpuai phi dingin Chin ramchungah min cazin a pe hi 2960 an sinain minung 701 pawlcu a nikhatnak ah an phit lo, tiah theih a si.
Chin ramkulh chungah myone 9 ah myone 5 ah an phi i, myone 4 ah phitu ding an um lo, Hakha, Thantlang, Mindat le Kanpetlet ah cu a phitu ding an um lo. Asinain Falam, Tedim, Tonzang, Matupi le Paletwa Myone ah an phi, tiah theih a si. Chin Ramkulh chungah Paletwa ah tanghra caminpuai phi mi an tam bik, cu Cikha le Falam hi a changtu an si. SAC ralhrang kuttangah tanghra caminpuai phit cu March 31 in an thok i April 9 tiang phi ding an si.
Kum 2022 Ah Ngeih Dingmi Lungput Kong Rak Rel Ve: Na mit in na hmuh ii na ton lomi cu na Kaa in va chim hlah. Aruang cu bia felfai lo a si kho. Na theihmi bia kha a hman bakmi a si tiah nangmah nih na hmuhton mi lawng kha chim. Na theih lomi bia cu “ka thei lo” ti kha tih hlah. Ka thei loh ti ko! A thei bantuk in naa umter a si ahcun nangmah lehlam na thil a rit menmen. Mi nih lung in an in cheh ahcun va chep ve duh hna hlah. An in chehnak lung tu kha na dirhmun a feh nakding lungphun ah cangter.
Minung hi kan tthancho, kan lar bakin dohdaltu kan ngei khun tawn. Dodal mi si an duh lo a si ahcun lar le minthan kha ii tim duh hlah. Buainak na ton a si ahcun ii chia rih. Bia na chimmi kha ii dinh ta law buainak cu amah tein an tian dih ko lai. Na sinak kha nangmah tein cawisan ii zuam law minih cawisan le thangthat lawng kha va bawh hlah. Khua a ruat kho lomi minung pawl he buainak na tuah hlah. Annih cu anmah le an caantawk, an sining he aakhat bang in anmah lawng va buai ko hna seh.
Mi nih theih an duh lem lomi biathli kha a chim phuangtu va si hlah. Biahman a si hmanhah, chim dih ding tinak a si lo. Thingthei cu a hmin hnu lawngah lawh ii ei a si bantuk in khuaruahnak zong hi tlamtling te le zei a si ti kha fiang tein a chuak hnu lawngah langhter ding a si.
Nangmah le nangmah “ka palh” ii ti lengmang. Zeicahtiah ka palh ti kan ii theih hi “mi hman, miding” kan s ihram aa thoknak a si. Na thinlung chungah mi huatmi tamtuk ii chiah hlah. Cu nak cha cun kha lio caan ahkhan vawleicung ah keimah lawng hi ka um, tiah ruat law mi zeihmanh huat ding an ngei hna lai lo. Nangmah le nangmah naa huat a si le na palh tinak a si.
Mah le mah ii boachannak ngeihtluk in a tha mi a um lo. Asinain mah lungput nihcun that lo nak le porhlawtnak hmun ah in phak pi hlah she. Tangdor zong hi a tha ko nain, ralchiat tuk nak ah hmang fawn hlah. ‘Hohmanh ka care lo’ ti hmang hlah. Midang na care lonak kha nangmah le nangmah mual naa phohnak zong a si kho.
Thil tha tampi tuah hi a sual loh. Asinain a rak kirthan lai tiah ruahchannak he mi va bawm hlah. Mah cu naa bochan a si ahcun a rak kirthan lo sual a si ahcun na thin hunnak mei na alh ter menmen lai. A
Nupi Tha Nunzia Kong Relchap : 1.Na Pasal Chungkhat Daw Hna – Na pasal cu na duh ii na vat cangmi a si caah dawt chin lengmang ding a um lo, cuti kan ti tikah na huat lai tinak a si lo. A biapi bikmi cu Nupi (Mo) tiah a rak in auh tu na pasal chungkhat pawl hna cung tu ahkhan na pasal na dawtnak kha va langhter. An rak in dawt lo le an in thangchiat hmanh ah nangmah nihcun dawtnak in lehrul hna law ni khatkhat ahcun na min a tha than lai.
2.Mi Thar Tuk In Um Hlah – Na pasal inn ah mothar/mithar bantuk in um hlah. Chonhkhenh a nuammi le komh a nuammi si ii zuam. Na duhnak chim kha tih hlah law, an ningzah lonak dingah nangmah nih an herhhai mi kha hal hna. Na ziaza zong thup tuk duh hlah, caan a ruah deuh tikah an in theih thiam te ko lai.
3.Thih Hlan Tiang – Chungkhar dirh ṭhat lo tluk in a harmi a um lo tihi thei law, voikhat na ngeihmi na pasal kha ka thih tiang in khua ka sakpi lai timi biakamnak ngei. Zei bantuk harsatnak a rat caan hmanhah na hna beidong loin cu harsatnak cu innchungkhar a hrawk khotu harsatnak a si tiah ruat in tei ii zuam.
4.Mi Ṭhektu Si Loin Mi A Pumtu – Mi Inn ah a lawimi Nupi Mo na sinak theih pengin na lawinak chungkhar ṭhektu men si loin chungkhar a rem tertu le a pumtu si ii zuam. Na pasal te chungkhar cu nangmah ruangah buai hna hl ah seh, nangmah thawngin remnak tu ngei hna seh.
5.Na Nu Le Pa Inn Len Uartuk Hlah- Na pasal rian a tuan chung ah maw, na pasal a um lo le caang kaa in na nu le inn lawnglawng ah na kal hlah. Na pasal nih “Ka pi te” Inn ah va leng seh an ti hmanhah va el tawn. Na nu te inn lawnglawng ah khua nasak tuk ahcun na pasal chungkhat lei zei ii na rel hna lo ahcun anmah zong nih zeihmanh ah an in rel ve lai lo.
6.Mi Kong Ceih Hmang Hlah- Na pasal he maw, a chungkhat he bia elnak na ngeih sual ahcun hmun dangah chuahpi lo te in um ii zuam. Nan innpa sin ah maw, na hawikom sin ah maw an kong va ceih hlah. Abik in na nu le pa sinah chim lo tein um khawh ii zuam. Mi sinah an kong na va chim tuk ahcun, “Nupi Muko” an in ti sual lai.
7.Nangmah Chungkhat A Thli In Thil Pek Hmang Hlah – na pasal le a chungkhar theih loin nangmah lei sahlawh chungkhat thil pek uar tuk hlah. Nangmah nih na siaherhmi hna a um ahcun na pasal silo le a chungkhat pawl hal ta hna. Mah cu nihcun Nupi than a sinak a langhter lai ii annih zong nih zeihmanh na bia el lo tein pakhat le pakhat karlak ah dawtnak le remnak a leng lai.
8.Na Pasal Na Duhdawt Nak Langhter Peng- Nangmah chungkhat lei an mithmuh le theih hngan ah na pasal na duhdawtnak langhter. Nan nupa le nangmah lei hmunkhat nan umtii caan le rawlhrawmnak nan ngeih caan ti bantuk ah na pasal philh lak in um hlah, an mithmuh hrimhrim ah na pasal zawn na ruahnak kha langhter.
9.PATHIAN Tlaih Peng – Zeizong te ah PATHIAN aa tel lo ahcun tlam a tling lo tikha va philh hrimhrim hlah. Chungkhar dirh timi hi a tluang peng lai ti va ruat hlah. Nungak le tlangval lio bantuk in ii duhdawt khawh lo caan a um. Harsat caan, hnabeidongh caan, sungh zatlak caan zongah nuva sinak kaltak loin PATHIAN hmai ah thlacamnak he hmainor ii zuam chinchin.
Nu Le Pa Nih Fale Sinah Tuah Lo Dingmi Kong Relchap: Nu le pa nih kan chungchuak, kan thi le kan sa a si mi fa le a daw lomi kan um lai lo. Asinain beltein voikhat, hnih cu an cungah kan thinhung tuk caan a um ve tawn. Cu cu kan dawt hna lo caah si loin kan dawttuk hna saduh kan thah piak hna ca tuah a si, sihmamhselaw an caah thil tha an rak si thlu ve lem lo.
A si ah cun zeipawl dah an caah kan piak lo ding cu an si. Aiawh piak lo ding: Voi tampi cu sianginn an kaiah saya/mah te nih inn sa (homework) an rak pek hna caan ah nu le pa nih an mah aiawh in tuah piak lo ding. Sunday School ii biahal nak an tuah hna tik zongah an mah nih an cawn, thiam ta hlanah nu le pa nih awl zaang in phitpiak lo ding. Upa sin le an hawi le sin buainak tenau, bia elnak an neih zongah ka fa si ai tiin au kanh lo ding. An mah tu kha bial hal hna i nun chimh hna ding.
Anmah tein rawl lakter lo ding: Hihi nu le pa rian a tuan i a um caah ah cun si lem loh. A sinain nu le pa fale sin i a um ko mi, fa le sianginn an lawi a si loah pakhat khat in rawl an rak hlam caan ah nangmah tein rawl ii lak law ei ko tiah fial bak hna lo ding. Nu le pa bak nih pakpiak ii eiter ding. Hi hi mifim pawl nih an chimmi cu nu le pa le fa le karah dawtnak le tlaihchannak fehter tu a si an ti.
An sualpalhnak thuhpiak lo ding: Nu le pa caah cun thil har ngai a si. Mah chung chuak fa le cu kan dawttuk hna sualnak nei lo bantuk bakin kan hmuh hna caah misin zongah kan zoh thla hna. Thil sual an tuah caan zongah kan van ra ii kan huhphenh piak hna, an mah an palhnak tu na palh ti lo le sik loin kan tanh hna in kan huhpiak hna caah kan fa le nih thil sual tuah zongah ka nu le pa nih an ka tanpi ko tiin, nu le pa nih thil sual tuah thazaang pek ah an ruah.
Zangfah lo ding: An caah thil tha a si mi a siah maw, rian tuanah maw, nun kan chimh a herh caan zongah chim lo le sik loin kan um tawn hna. Hihi kan dawt sual hna caah an cungah zangfahnak kan neih hna ii an thaatu, thatlonak law lei tu ah an kal. Mah hi ruangah hin zangfah hna lo ding cun a herh ningin chimh le sik hna i a hmanmi lam tu kha hmuhsak hna ding. Nun chimhnak hi a hramthok khaa hmamhsehlaw a phi chuak a thlum mi a si. Cu caah na fa na dawt ah cun nun chim law, zangfah hlah.
Awltuk in bawm hlah: Kum note an si lio i an mah tein an tuah khawh mi an tuah caan ah va bawm hna hlah va zohsawk ko hna, tuah piak lo tein.thilsuk, keng an tawl caan zongah va chut hna hlah. An mah tein an cawlcanghnak nih puitling lam a zawhter hna, an lam va hrawhpiak hna hlah.
An duhnak an chim tiah theithiam piak: A caan ahcun nu le pa nih kan duh bantukin kan fa le zong an lungtling ko tiin kan ruah sual tawn. Mah hi a rak hman loh, an mah tein khuakhannak le lungthlitum saduhthah an nei ve ko. Kan duhnak lawng in kan hruai hna a si ah cun kan fa le caah kan inn hi thonginn ah a cang kho mi a si. Asinain an chimmi le an duhnak kha ruah pi ii theihthiam piak ah a tha.
Min Aung Hliang , Tatmadaw Zong Nih Mi Lemsawi In Ramkhel Kan Tuah Lo, Myanmar ram cu tuanbia in peh zulhin Tlangcung mi pawl he fonhin a thudir mi Myanmar ” Pyidaungsuu” kong he pehtlai in SAC ralhrang Min Aung Hlaing nih March thla 287, Nay Pyi Daw ah tuah mi a voi 77 nak Tatmadaw ni ah Min Aung Hlaing nih a chim.
Myanmar cu tuan bia ning in cun Siangpahrang hna nih khua, peng le tlang tbt, in siangpahrang nih uknak nawl pek a si i, Siangpahrang hna nih Myanmar ram hi Siangpahrang nih ukin hruai mi a rak si i, Siangpahrang uknak a hmang mi kan si ti zong in SAC ralhrang Min Aung Hlaing nih a chim.
Ko Luu Ni chan lio kuttang ah tlangcung hmunram le kawlrawn ah uknak, hruainak pa 2 then in aa uk mi kan si i luatnak kan hmuh hnu in chan a kal ning in Cozah hna nih Parliamentary democracy system, Socialist democracy system telin uknak, hruainak aphun phun in aa uk mi ram a si nak kong cu Min Aung Hliang nih a chim.
” Myanmar ram cu hmunzaka kip ah Geographical location, tlangcung miphun pawl he tuanbia ning in hmunkhat te ah a um ti, a thudir ti mi kan si i Vawlei uknak, ramri le uknak hruainak cu kan fehter i a fekmi tuanbia ruang ah a um mi Pyidaungsuu ram a si. Cu ruangah mipi nih thim mi Democracy Federal hruainak cu i zohchunh, hrambunh in Pyidaungsuu ram piin fek tein sersiam a herh” tiah SAC ralhrang Min Aung Hlaing nih a chim.
Cu ruangah Democracy le Federal hruainak cu hrambunh in Pyidaungsuu rampi sersiam khawh nak hnga ding caah a biapi tuk mi caan kar chungah langhter mi he aa khat in dikfel tein tuanvo lak in zalonak, mah le tlinco cio hnga ding timi Party kip nih Democracy thimnak cu tlamtling tein tuah khawh nak hnga ding caah le tlangcungmi zapi aiawh tu telhmi thimnak a si khawh nak hnga ding caah fak piin kan i zuam i tuanvo ka lak tiah Min Aung Hlaing nih a chim.
” Mah tiin tuanvo lak nak hi Tatmadaw lei zongin Ramkhel tuah si loin( Tatmadaw lei nih mi lemsawiin ramkhel kan tuah lo) ramkhel a si mi rampi sersiamnak cu langhternak a si caah Tlangcung mipi zapi le Myanmar rampi i miphun thatnak cawhleh caah Miphun ramkhel tuanvo cu titsa ngei tein tuanvo lak a si” tiin SAC ralhrang Min Aung Hlaing nih a chim .
Leave a Reply