
Mihin Thawngpang Kan Theih Mi Chungin Thawngpang Chia Fonh!!
======================
Sagaing ramṭhen, Yinmarbin pengkomh ah hram a bunhmi Black God Guerrilla phu i, hriamnam serchuahnak sakhan pakhat cu ruah lo piin mei kanghnak a chuah caah kan hriamnam serchuahmi cu an kaang dih, kanmah cu kan him, tiah Black God phu nih cathanh an chuah. A luancia September 18 zing ah khan Black God Guerrilla phu i hriamnam le zen-kuan sernak sakhan pakhat cu ruah lo piin mei kanghnak a chuah caah hriamngan, hriamhme, meithal kuan, zen, bomb le seh thilri hna cu an kaang dih. Kyats sing 600 man hrawng a ciam lai, tiah an langhter.
Black God phu in ṭuanvo ngeitu Moe Set nih, “Hriamngan kuan kan ser cuahmah lioah ruah lo piin a kaang, zen kan chuannak um zong mei nih a tlaih chih caah a ciam dih, sakhan chung a ummi hriamnam le thilri vialte cu an ciam dih ko. Ralkap tu cu kan him,” tiah a chim. Black God phu cu NUG runvennak zung MOD nih Yinmarbin pengkomh Battalion 11, Companny 3 dirhmun in a cohlanmi a si i, NUG kuttang a ummi PDF an si. 40mm, 60mm, 80mm, 100mm le 120mm hriamngan kuan hna anmah tein an ser i, SAC ralkap a doh cuahmah tu an si.
Chin ramkulh, Mindat peng Tey(တေး) khuami fapawi lio nu pakhat cu, SAC ralkap nih ralphaw ah an hman i, Kyaukhtu(ကျောက်ထု) khua lei ah an kalpi, tiah theih a si. Nizan September 26 ah SAC ralkap Tatma 55, Tatma 11 le Tatma 101 in ralkap 80 tluk cu Mindat peng Tey khua ah an riak i, atu bantukin fapawi lio Chin nu pakhat cu ralphaw ah an hman i an tlaih hi a si.
Chin ramkulh, Tedim B.E.H.S No(1) sianginn in siangngakchia 7 sinah nizaan September 26 ah covid 19 zawtnak hrik an hmuh caah zawtnak a ngeimi siangakchia 7 hna an cacawnnak khan cu an khar, tiah theih a si.
“Covid 19 zawtnak hrik a ngeimi hna siangakchia 7 hna cu Tedim sii-inn ah an kalpi hna i, sii thlopbulnak an ngeih hna. Anmah an cacawnnak khan lawng an khar. Siangakchia 7 hna cu covid zawt kham sii aa chunmi an si. An ngandamnak tucu a ṭha ko,” tiah tualchung mi pakhat nih a chim. “Covid zawt kham sii aa chun cangmi an si caah a si kho men, Oxygen pek hau phun cu an si lo, an zawtnak zong a zualmi a si lo,” tiah a chim chap.
Siangngakchia 7 sinah covid 19 zawtnak an hmuh hna caah Tedim B.E.H.S NO(1) sianginn cu caan karlak chung khar a herh, tiah covid 19 zawtnak lei a tawlreltu pakhat nih a chim. Tedim khua ah covid 19 second wave chungah covid in a zawmi minung 15 hrawng an si i, 8 hrawng cu sii-inn in an chuak kho cang. A dang 7 cu sii-inn ah an um rih ko, tiah theih a si.
Chin ramkulh, Kanpetlet peng kumkhat le cheu leng chungah ralzaam dirhmun in a ummi minung 5,441 an si i bawmhnak a petu an tlawmtuk caah bawmhchanh an herh ngai tiah Kanpetlet peng zatlang uktu phu nih cathanh an chuah. Kanpetlet ralzaam dirhmun in a ummi hna cu Magway ramṭhen, Saw peng ralzaam sakhan hmun thum le Kanpetlet peng ralzaam sakhan hmun hnih ah an i dor chung hna tiah theih a si.
Ralzaam mipi hna cu Facang, chiti, cite, pee, muu-ca(မိုးကာ), naupawi le ngakchia caah a herhmi ngandamnak thilri, siangngakchia caah cauk, khedan, saya/sayamah hlan man, sii-ai, din ti le zunpi kalnak ding caah tiin bawmhchanh an herhngai tiah theih a si.
Chin ramkulh Matupi, nihin september ni 27 kahdohnak ah SAC ralkap 4 an thi i CDF Matupi in ralkap pakhat a nunnak liam, cu kahdohnak cu zing suimilam 7 in kan thok i suimilam 3 tluk hrawng a rau tiah CDF Matupi nih cathanh an chuah. SAC ralkap le CDF Matupi kar pehtlai in kahdohnak a chuak kho mi a si caah mipi lei nih um kal i ralrin ding in an cathanh ah cun an langhter chih.
Kahdohnak ah SAC ralkap 4 an thi 6 nih hliam an tuar, kan ralkap pakhat nih ram le miphun caah a nunnak a pek tiah CDF Matupi in ṭuanvo ngeitu pakhat nih a chim.
September 24 thok in rallam a rak sialmi SAC ralkap thazaang 200 hrawng le CDF Matupi kahdohnak cu september 24 le 25 ah kan i kap i SAC ralkap a tlawmbik 7 an rak thi i hliamtuar zong an tam, CDF Matupi lei in kan ralkap pakhat zong nih hliam a rak tuar tiah a chim. SAC le CDF Matupi kar kahdohnak cu voithum tiang a chuak cang i SAC ralkap lei in 11 an thi i 14 leng nih hliam an tuar, CDF Matupi lei in ralkap pakhat a nunnak a liam i pahnih nih hliam an tuar tiah theih a si.
Karenni ramkulh Demosu, Konethar kahdohnak ah hriamngan kuan khennak in kum 18 hrawng simi Khun Soe Paing Thu (ခွန်စိုးပိုင်သူ)Karenni Democratic Front (KDF) ralkap pakhat a nunnak liam tiah KDF nih cathanh an chuah. Konethar khua ah umhmun khuarmi SAC ralkap pawl KRU le PDF ṭangrualphu hna nih an kahdoh hna lio ah atubantuk in a nunnak liam hi a si.
SAC ralkap he kan i kahdoh lio ah hriamngan kuan nih a khen i zing suimilam 10:25 ah a nunnak a liam. Nunnak a liammi kan ralkap Khun Soe Paing Thu nangmah cu hramhram uknak latu SAC ralkap dohnak ah na nun na pek bantukin KDF nih a sangbikmi upatnak le miralṭha sinak kan in pek tiah an cathanh ah an langhter. Konethar khua kahdohnak ah hin SAC ralkap 15 an thi, KRU lei in ralkap pakhat nih hliamfak a tuar, SAC ralkap leinih hliamngan tamtuk an hman ruangah KRU lei hnu an tolh ṭhan tiah theih a si.
Bago ramṭhen, nitlak lei Tharrawaddy thonginn ah ramkhel lei thongtla hna cu faktuk in an tukvelh hna caah an hliam hma hi a thumi rim a nam i, rungrul tiang an chuak na in sii thlopnak nawl an pe hna lo tiah thonginn he naihniam in ummi hna sin in theih a si.
”An tukvelhnak hna hliamhma an taksa in rim ṭhalo an chuak, tholung nih a lunh hna nain zeihmanh an tuahpiak hna lo, Insein thonginn in rak ṭhialmi thongtla pakhat zong Three responsibilities( ဒို့တာဝန်အရေးသုံးပါး) hrawh a si cang tiah a chim ruangah tukvelh a tong” tiah thonginn hna he naihniam in ummi pakaht nih a chim.
Thonginn chung ah buaibainak le hnachehnak a umlonak ding caah Chai in chaih le thongcong hna nih tukvelh a si. An chungkhar zong nih sii-ai an kuat tik hna ah thonginn chung a phanh lo lengah sii peknak nawl an phihkham hna caah hliamhma fak a tuarmi zong an um nain ngandamnak lei ithlopnak nawl an ngeilo tiah theih a si.
Thong inn chung thongtla an hrem hnanak ruangah Haa ngei ti lo mi le, Hnar thi chuakmi, chungril hliamtuar mi an tam tiah theih a si. BBC media ah thawngpang a chimtu Ma Htat Htat Khine cu nihin September 27 ah Insein thong biaceih zung nih rianhrang ṭuan in kum 3 chung thong thlak ding ah biakhiahnak an tuahpiak theih a si.
Mingalar Taungngyunt(မင်္ဂလာတောင်ညွန်) pengah sualpuhnak an tuahmi poh-mah 17/1 caah kum 3 chung thongthlak dingin biakhiahnak an tuahpiak hi a si. ” Nihin, September 27 ah a tubantuk in biakhiahnak an tuahpiak hi a si, Insein thonginn biaceihzung nih biakhiahnak an tuahpiak, kum 3 chung thongtlak lawng si loin rianhrang ṭuan zong aa telhchih” tiah biakhiahnak tuahpiak mi he naihniam mi pakhat nih a chim.
Ma Htat Htat Khine cu a luancia 2021, August thla lio zongah poh-mah 505(a), poh-mah 17(1) he sualpuh in tazacuai a rak tong i, kumkhat a rauh hnu ah poh-mah 505(a) caah lum 3 thongthlak dingin biakhiahnak an tuah hnu ah, nihin ah biakhiahnak an tuahpiak chap hi a si. 2021, February 1 in kumkhat leng chungah tlaihkhih a tongmi media rianṭuantu 100 leng an si cang, cu chung ah cun luatnak a hmucang mi hna zong an um i, cheukhat cu thongtla ding in biakhiahnak tuahmi zong an um.
Chin ramkulh Matupi khuachung khuachuahnak lam cu SAC ralkap nih an phih caah, tualchung mi hna khualeng chuah in khualtlawn le thilphorh tibantuk an kham hna tiah theih a si. Matupi ah cuhlan ah tualchung mi hna khualtlawn an duh a si ahcun khuabawi theihpinak in khualtlawnnak nawl a um nain, nai tan in cun cu bantuk theihpinak ca zong in khualtlawnnak nawl an pe duh ti hna lo tiah Matupi khuami pakhat nih a chim.
“Khuachung luhchuahnak lam an phih cang, thla hnih hrawng phih an timh tiah kan theih, Mindat lam lei cu flag a sen muici an thlai, cu hlan ah cun kan hmu ballo, cu ka hmun lonh ahcun kahnak nawl an pek cang hna tiah kan theih, a tulio cu a hohmanh khualeng chuakmi an um lo” tiah Matupi khuami pakhat nih a chim.
SAC ralkap hna nih cun Matupi khualuh chuahnak lampi 3 simi Matupi-Mindat, Matupi-Hakha le Matupi-Paletwa motor lampi ah checknak gate tuah in mi zeihmanh umkalnak nawl an pe hna lo tiah theih a si. A tubantuk in caan sau lampi an phihkham ah cun tualchung mi hna caah harnak a chuak kho tiah Matupi khuami pakhat nih a chim. Crd-The Chin Post
Leave a Reply