
Thla 6 Chungah Kan Kawlram Pumpi Kan Thnagcho Ter Lai By Min Aung Hliang
===================================
A ra lai mi thla 6 chungah Kawlram pumpi chawhlehnak dirhmun kan thancho ter dingah mipi thazaang in riantuan a si lai nak kong cu Min Aung Hlaing nih a chim. ” Thla 6 chungah a thangcho hrimhrim lai tiah ka ruat ko. Riantuan ding, riantuan khawhnak lam tam pi a rak chuak te lai. Rian a tuan mi paohpaoh phaisa an hmu lai. Thil cawknak kan karh ter lai.
Thil zuarnak cawku a thancho lai caah kan Kawlram pumpi phaisa luhnak a tha lai i a thangcho lai. Kan Kawlram pumpi thazaang cu mipi nan kuat chungah a um bantuk in mipi nan sin ah a um. Mipi thazaang in kan Kawlram pumpi kan thancho ter lai. Ram dang kan phan lai.
A tu lio kan Kawlram pumpi chawleh thanchonak caah chawleh dirhkamhnak phun (3) hramfehter in timhlamhnak ngeih cia bangin tuanvo laak a si lai ti zongin a chim. A luancia mi kum ah khan Covid rai ruangah chawlehnak caah tiin ramdang sinah phaisa cawi a si ko nain a a ruang phunphun a um ruangah a takin thanchonak a um lo caah serchuahnak lei thazaang chuah deuh a si lai nak kong zong a chim.
Cu riantuannak ah cobvid-19 chawkawl cawimi phaisa a tang mi 491.18 billion in 400 billion cu chawleh thacho nak caah ramdang sinah phaisa cawithan in tuanvo laak a si lai ti zongin a chim. (A leiba a tam bak cang ko lai hih). Cu cawwimi tangka pawl cu a pakhatnak bik ah Cinthlaknak, Saram cawmken zuatnak caah hman a si lai. A pahnih nak ah vawleitang thilchuak, serchuahnak pawl cu,
A tha bikin tuanvo a laa tu sehzung, riantuan zungpawl vawleicung level in sersiam khawhnak, SME i san a tlai mi sehzung pawl sersiam nak caah bomhnak peek an si lai ti zong in a chim. SAC ralhrang nih hramhram in uknak an laak kaa in Kum 2022 May thla tiangah chawleh chawhrawl phaisa a hlei mi hi U.S Dollar 1.14 Billion a si i,
Ram caah pahisa hmuh luhkhawhnak dingah ram chung chuak thilri pawl cu ramdang ah buaktlak in kuat an si i ramchungah thiltha sercia in a phakthan khawhnak hnga ding (Ram dang ah thil kan ser ter hna) ah tiin tuanvo laak a si ti zong in a chim. Thla chungah Phaisa 400 billion kan kawl lai i kan kawlram pumpi chawlehnak kan thancho ter hrimhrim lai i kan Kawlram pumpi a thancho lai bantuk in kan Kawlram pumpi kan ceuter dih lai.
Relchap , Teirul Cham Le Phuhlam Aduh Lo Caah Henry Van Ṭhio Nih Rallokap He Aa Kawp. Teirul Cham lai le Phuhlam Lai hi Ralhrang Rallokap nih an ṭih bik mi asi. Phuhlam le Teirul cham lai an ṭih tuk ruangah 2008 phunghrampi a hung chuak hi asi. Hnukhirh in dantat le azizut khawh asi lailo ti in an thawk I, 25% savo an I phawt hnu ah rampi uknak le nawl ngeih nak 90% cu Rallokap nih an I lak colh. 2008 phunghrampi an I lim hlan ah,
Phuhlam le Teirul cham kha an ṭih tuk caah Pi Suu Ci cu thong an thlak zungzal. 1992 Nobel Peace Prize an pek zong ah an thlah hlei lo. Pi Suu Ci nih an kan ti lo zong ah amah bochan in le limhang in Teirul cham lai kha an phang zungzal. Tlangcungmi hruaitu le Democratic phu upa zong thongthlak dih an si. Thongthlak lo mi cu Ramdang ah zam mi lawng an si. Ko Jimmy, Ko Min Ko Naing, Ko Mya Aye, Ko Ko Kyi, Ko Pyone Cho, Dr. Lian Hmung Sakhong, Dr. Van Ram Uk, tbk hna hi 8888 phu le Prodemocracy phu an si.
Federal phu an rak si lo. Ramdang ah a zam lomi 8888 le Prodemocracy phu cu Pastorte le Bible College founders ah an I chuak siam dih ve. Pi Suu Ci le Tlangcung mi Politicians hna Telloin, 2008 phunghrampi cu an fek ter. Rallokap cu Teirul cham khawh le Phuhlam khawh an si ti lo hnu ah 2010 kum ah thimhnak an tuah I, Rallokap angki a hlai chung mi nih, Democracy tiah Ramthar cu an hruai. 2012 ah Pi Suu Ci le Pu Thang Sui an I tawn.
Pu Thang Sui he Zeibia dah an I ruah I, an chimh timi nihin tiang an langh ter lo. CHINMI si hna sehlaw, kan hngalh diam cang lai nain. Jesuh nih a kun I vawlei ah ca a ṭial. Ka chuak ka in ka sual ballo a ti tu nih lung in chep hmasat seh tiah a kaa in a chimh. Jesuh nih vawlei ah a ṭial mi ca kha hngalh khawh asi lo bangin Pi Suu Ci le Thang Sui biaruah nak hi asi ve. A Thaizing ah Pi Suu Ci nih lakhruak thimhnak ah kan lut lai tiah a ti colh. Tlangcung mi cu Party an dirh manh lo caah 2012 lakhruak thimhnak ah an lut kho ti lo.
8888 thawk in a Hawikom ṭhabik asi mi Tlangcung mi cu a kal tak hna I, Rallokap he aa kawp cang. Pi Suu Ci, Rallokap, USDP le Kawlte Democracy Party kip nih Tlangcung mi Party cu cawlh khawh lo in an hrem caah, thimhnak kip ah Tlangcung mi party nih teinak an hmuh khawh ti lo. Pi Suu Ci kut ah ukpennak cu aphan cang. Apa biakam Panglong a tlinter lai, Federal an kan pe lai, EAO zong hriamnam chiah in PEACE an tuah dih lai tiah, ruahchan nak lian pi he Tlangcung mi sin ah lunglawmh nak ni a tlung ve. Nain Tlangcung mi cu a hlawt hna I, Rallokap he Pi Suu Ci nih aa Hawikom diam ai.
Reconciliation Theory in an kan kal pi. Miphun hna le pakhat le pakhat I rualrem ṭhannak in an kan hruai. Panglong kong chimh hlah uh, Panglong lungthin hi a biapi, Rampi caah a hal lawng hi thiam hlah uh, rampi caah zeidah ka tuah khawh lai timi lawng nih, ram a dam ter I a ṭhancho ter, Hlutdaw in 25% ralkap kan dawi hmasat hna lai, cu hnu ah Democracy Federal in kan kal lai, tiah Tlangcung mi hruaitu rolung a bunh hna, ningzak a thlai hna I, mualpho cikcek in atuah hna.
MAH hruai mi Rallokap cu PA PA I ralkap tiah a cuaisan hna, roca apek hna, thura a pek hna, ICJ tiang in MAH le Rallokap cu an sual lo tiah a va khumzual hna. Roca, minṭhatnak le laksawng tampi an chut ṭhan. Nobel Peace Prize belte an chut lo. Ahohmanh kan chut bal rih hna lo an ti. AA cihmih awk ah Henry Van Ṭhio he nawl an pek hna I, sen an thuh piak hna. Chawhar ah dar al tiah an ti bang in, Kawl party ah Kawl sal ṭuan mi hna zong cikkhat cu an lung laar ngai ve. Nain MAH nih uknak an kan chut tikah MAH le Rallokap he an I kawp dih ṭhan.
Jesuh cu Judah Iskriat nih a rawi bangin MAH nih 2021 February ah Pi Suu Ci pennak cu a chut I, amah Pi Suu Ci zong thong a thlak colh. Thiamlo coter mi cases lawng tein taza cuai beh. Kum 120 leng thongthlak khawh mi case in MAH nih Pi Suu Ci cu tazacuai lio asi. 2008 Phunghrampi ning in Rallokap cu duhpoah in sualnak nawl pek bantuk an si. Hnukhirh in tazacuai khawh asi lo. Dantat, azizut khawh asi bak ti lo. Cucaah Ko Jimmy te 4 zong a thah bak ko hna. An duh mi thahnak nawl a hmuh mi an si caah, zeiti hmanh in lehrulh khawh mi, Teirul cham khawh mi, Phuhlam khawh mi an si ti lo.
Cu caah Henry Van Ṭhio hi asivang tuk ah MAH le Rallokap he aa kawp lawlaw asi men lai. Myint Shwe le amah he Lakhruak Tamada ve ve an si. Lakhruak Tamada Henry Van Ṭhio cu a dam lo caah, khonh a hal, Kaalung Meeting a kai khawh lo tiah MWD nih a ti. U Myint Shwe pakhatkhat asi sual ahcun SAC Lakhruak Tamada cu Jessy pa asi ti nak asi. Pi Suu Ci nih MAH le Rallokap he a kawp nain amah thihloh nak tu asi lehlam. Pu Henry Van Ṭhio hi an kutpar in ankan tawngh piak nak hnga lo, a caah thlacam cio ko usih. Nain rul el rul an ke an I hmuh ti asi ahcun thinphang awk cu aum lai lo.
Dam tein le nuam tein khuasa khawh mi asi ko lai. Pathian nih doh hna hlah, anmah he I kawp ko ti seh law kan theih lo pi. Rallokap he aa Hawikom mi Rallokap minung lo cu sau an nguh ballo. An tlaih, an hrem, an thah thotho ko hna. Abiak in a zumh mi a Pathian tu nih Pu Henry hi zohkhen hram ko seh. Teirul cham le Phuhlam aduh lo caah a mah zong an thah I, a pennak a raw dih mi cu Rome SPH Julius Caesar asi. Caesar Julius Policy cu: Ralram ah ral tei awk ah tuk ding, kan ral vialte zong thah dih dang, Raldoh lio asi caah, Phuhlam le Teirul cham asi lo.
Raldoh nak ah silo in Ngaithlem in mi thah le Lainawng cu Teirul cham asi caah Kan tuah awk asi lo. Ram lak ah cun Cakei he kan I tawn zong ah thah ding in kan doh ko lai. Cakei cu kan tei lo ahcun amah nih an kan tei lai i, an kan sehthat ko lai. Ralram ah kan ral tei awk ah kan thah mi hna cu: Teirul cham asi lo. Phuhlam zong asi fawn lo tiah Julius Caesar bia roling cu asi.
Julius Caesar Nupi cu Izipt Queen Cleopatra asi.
Cleopatra nih Izipt ah aum mi SPH vialte kha a thah dih hna, Izipt kha amah kuttang ah achiah dih hna, a vapa zong a thah chih. Izipt SPH hna nih an ka thah lai ti a phang caah, cu lio ah Vawleipi uktu, Rome pennak SPH Caesar Julius cu hramhram in tlaihhrem I vat. Izipt SPH vialte hi nupa sinak (sex) in a lemsoi hna I athah dih hna. A vapa SPH pa nih a kianh duh lo caah athah ve. Izipt pennak cu Julius cu a ap lawlaw I, Rome amah Cleopatra nih a uk hna. Julius Caesar athih hnu ah a tupa Augustus nih Caesar a Ṭuan. Augustus zong cu Cleopatra nih a lem khawh caah a va asi ṭhan.
Cleopatra nih Izipt hruaitu hna cu a tlaih hna, a hrem hna, a hnahchuah tuk hna, a huat tuk hna, Phuhlam nak le Teirul cham nak ah a thah dih hna. Julius Caesar nih a nupi Cleopatra sin ah: Izipt hruaitu na thah hna caah, Izipt nih nangmah thah an ra tengteng. Cutikah Keimah nih Izipt mi cu ka thah hna lai, annih ka miphun Rome mi an thah hna lai, Rome nih Phuhlam nak le Teirul cham nak ah athah ve hna lai.
Cuticun Teirul cham nak le Phuhlam nak cu chanchung aa peh cang lai, a dai khawh ti lai lo. Cucaah Teirul chamnak le Phuhlam nak cu kanmah can a phak bak ah ngawl awk asi tiah Cleopatra cu a ti. Hi lungput ruangah Julius cu a ral nganbik tiang in an upat ti asi. Nain a Hawikom ṭhabik rual nih Rome Hlutdaw zung hmai bak ah an thah.
Pu Henry Van Ṭhio hi Phuhlam le Teirul cham aduh ahcun Ramdang ah a kal lai, asilo ah hriamnam tlaih in a doh ve hna lai. Raldohnak hmun ah a kal khawh hlan le Ramdang ah azam khawh hlan ah Rallokap nih an tlaih mi asi caah, Zei tuah awk theih ti loin anmah he aa kawp mi asi men lai. Julius lungput he Teirul cham le Phuhlam aduh lo caah (Ralram asi lomi Nipidaw ah asi caah): anmah he aakawp lawlaw hi asi ko lai.
Nain nai hrawng MAH lungput le karhlan dan zoh tikah: Teirul cham le Phuhlam in can ahmang tawn. Pi Suu Ci le Julius Caesar Bantukin an tuahto ve nak hnga lo CHINMI vialte nih Henry VT caah thlacam piak cio usih, CHINMI Tamada si caah. Zeitintiah MAH le Rallokap cu 2008 phunghrampi ning cu mithah Lainawng nak license a hmuh tu an si. Thluk in kan thlah khawh hna lo, an cihmih khawh lo ahcun: Kan ti khawh hna lai lo.
Cucaah Paucan Dohthlennak ah CHIN MINO hna nih nunnak le thisen tampi pek in Ralhrang cu an doh I, Kanram le miphun damnak le Zalonnak caah Dohthlennak an tuah cu asi. Pu Henry VT nih MAH le Rallokap he aa kawp mi cu amah pumpak himnak caah asi, CHIN mino nih MAH le ralhrang an doh mi cu: Kanram le miphun zungzal dam nak le Zalennak caah asi. Aa lawh hrimhrim lo. Hna ngeih mi nih theih hna seh.
Leave a Reply