India ram ah kutnam lengin thil a zuar i a hnuah mirum ah aa chuahmi nu pakhat a um. A min cu Patricia Narayan a si. Narayan tuanbia hi muicawl (movie) zoh bantuk in ngaihchiatnak, lawmhnak, zaangfahnak le khuaruahharnak in a khat. Zeitindah a si a fak tukmi dirhmun in mirum ah aa chuah khawh ning a si hnga? ti hngalh a duhmi hna caah a tuanbia a tawinak tein ka vun tial. Narayan te unau hi pathum an si. Amah hi upa bik a si, a naule ah pa hnih an um. A nu le a pa cu cozah rian a tuanmi a si caah khuasak tintuknak ah an i nuam ngai.
Narayan cu College a vun kai lioah amah nakin kum 13 a upa deuhmi tlangval he an i uar. A tlangval pa cu Hindu a si, amah Narayan cu Khrihfa a si. Kaphnih nu le pa theihter loin a thli tein biaceihzung ah an kal i thit-umhnak an tuah. A thli tein thit-umhnak an tuahmi cu chungkhat le rualchan nih an theih tikah mi hmaiah ningzah an duh lo i Khrihfa biakinn ah mipi theih in thit-umhnak an tuahpiak than hna. Asinain thit-umhnak an tuah dih cun kaphnih chungkhar nih an hlawt hna. Pehtlaihnak an tuah ti hna lo. Inn-khan hlang in an um i College zong a kai kho ti lo.
A pasal cu zu a ding, rian nih le a tuan lo, zanlei tinte zu a ri i Narayan cu a vuak. Cu lakah Narayan cu nau a pawi ai! Tangka an ngei ti lo, a pasal zurit le buai a si. Cuticun a dirhmun cu chiat lei a panh chin lengmang. Fa pahnih a ngei cang, a pasal cu zudin le zurit peng. Zanchiarte sik le vuak peng! Inn man zong an pek khawh lo tikah inn ngeitu nih a chuah hna. Cu thawng cu a pa nih a theih tikah anmah cu a ngaithiam kho hna lo nain a tule zawnruah ah a auh hna i an inn ah a umter hna. A pa le inn ah an i thial hnu cu a pasal cu zanlei lawngah zu a ding, a ri.
Zanlei paoh ah Narayan cu tangka a hal, a pek lo ahcun a bengh, a vuak. A pa cu zan ah riantuanmi a si caah Narayan a temtuarnak pakhat hmanh a thei lo. A pa le inn ah an um i ihnak le eidin ah an lungre a thei lo nain zeidang ah hman ding tangka an ngei bal lo. Ngakchia duhmi cawkpiaknak zong an ngei lo, an zawt tikah sii cawknak hmanh an ngei lo. Cu lioah cun a pasal cu zudin, zurit le buai! Narayan nih cun hitihin ka thut peng ko ahcun zeihmanh a chuak lai lo, cucaah rian pakhat khat ka tuan a hau, tiah biachahnak a tuah.
Rian pakhat khat thoknak dingah tangka a herh, fangkhat hmanh a ngei fawn lo. Asinain thut sawhsawh ko ahcun hmailei an ton dingmi harnak a ngan deuh lai ti kha Narayan nih aa fiang tuk. Cuticun a nu sinah Rupee 200 a cawi. Dawr ah thingthei zeimawzat a ca cawk i inn ah a rial i thei-haang a ser. Cucu innpa sinah a va zuar, a nu nih an zung i a hawile sinah a zuarpiak ve. A tangka hmuhmi te cu atu le atu a rel, lawmhnak in a khat. A hmuhmi tangka cun thingthei tam deuh a cawk i thei-haang a ser than. Cu hnu cun an khuasak ning tlawmte a vun i ning deuh.
Nikhat cu cozah nih bawmhmi pumtlamtlinglo hna zohkhenhnak sianginn uktu nih pumtlamtlinglo pahnih rian na pek khawh hna ahcun kutnammi leng pakhat a lak in kan pek lai tiah a ti. Narayan nih cun a lungtling ve. Cuticun pumtlamtlinglo ngakchia pahnih he kutnam leng in thei-haang, lakphak le coffee an zuar tawn. Thei-haang an zuarpah in a lungah duak tiin a hung chuakmi cu an umnak pawng i a ummi Marina Beach ah va zuar usihlaw tampi kan zuar khawh lai, ti hi a si. A ruang cu Marina Beach ahhin zanlei paoh ah mi tampi an rak ra i an din tawn.
Marina Beach ah thilzuar khawhnak nawl cu sipin ah a va hal. Kumkhat a rau hnu, June 21, 1982 ah zuar khawhnak nawl an pek. A thaizingah tha tho ngai in Marina Beach ah cun thil phunphun a va zuar. Zanlei mui tiang a zuar nain Rupee 50 man lawng a manh. A ruahmi le a zuar khawhmi cu van le vawlei bantukin aa dang ai! Cu zanlei cu a mitthli he inn ah a lawi. Inn a phak tikah a nu nih “Na thachia hlah, coffee khuat khat cu na zuar khawh a si lo maw? Thaizing ah un tampi na zuar khawh ko lai” tiah a hnemh. A thaizing cu huam maw huam lo khin Marina Beach ah thil zuar dingin a pawk than. A nu nih a ti bantukin cu ni ah cun a ruahning nak lengpiin a zuar khawh.
Rupee 600-700 man a zuar. A nikhatnak ni ah ngaichiatnak mitthli he inn ah a lawi nain a nihnihnak ni ah cun lawmhnak mitthli he a lawi. Marina Beach ahhin 1984 in 2004 tiang thil a zuar. Nikhat ah Rupee 20,000 leng a hmuh khawh. Cuti i Narayan thil a zuarmi cu tha tein a rak ngiathlaitu pakhat a um. Cu pa cu sifah dohnak bu hruaitu a si. Cu pa nih cun an zung kulh chungah ti-rawl le eidin dang zuar na huam maw? Na huam ahcun hmunhma le a herhmi belkheng a lak in kan hmanter lai tiah a ti. Cuticun sifah dohnak bu zung kulh chungah zung riantuantu vialte hna caah ti-rawl le eidin dang zuar cu a thok colh.
A ti-rawl an tharhlam (fresh), an thianghlim, an thaw i nikhat ah tampi a manh tawn. Narayan cu zing suimilam 5 in a tho i zan a sermi changreu, coffee le lakphak hna kha Marina Beach ah a va zuar. Cuka in a hung lawi i sifah dohnak bu zung kulh chungah rawl a chuang, meh a tuah. Cuka ahcun zanglei suimilam 3 tiang rian a tuan. Cun zanlei suimilam 5 in zan suimilam 11 tiang Beach ah thil a va zuar than. A riantuanmi ah aa zuam, tei a ma i a hlawhtling deuhdeuh. Nikhat cu Bank of Mudurai tuanvo ngeitu hna nih Bank riantuantu minung 300 hna caah ti le rawl, eidin dang zuar dingin an sawm.
An sawmnak cu a lungtlin caah sifah dohnak bu zung kulh chung i a dawr kha a ngol i Bank riantuantu hna caah rawldawr a tuah. Narayan nih cun “Buainak chungin caantha a chuak tawn” tiah a chim. A chim bantukin amah nih a tak in a ton colh. Nikhat cu a pasal he an i si i thinhung ngai in inn in a chuak. Khoika paoh phan ko ning tiin a hmuh hmasami Bus cu aa cit. A donghnak bik Bus dinhnak an phan i an tum hna. Narayan zong cu a tum ve. Bus chungin a vun tum bak ah cozah nih tuahmi tilawng dinhnak zohkhenhning cawnnak sianginn a hei hmuh. A va kal i kutka cawngtu pa cu “Sianginn uktu ton ka duh” tiah a chimh.
Sianginn uktu cu a rak chuak i Narayan nih “Nan sianginn ahhin rawldawr tuah ka duh”tiah a ti. Cucu a tinh taktakmi si loin chimh awk theih lo ah a hei chim sawhsawhmi khi a si. Cu lio cu sianginn uktu nih an sianginn kulh chung i rawl a zuarmi kha phuah a rak duh liote a si. Cutikah sianginn uktu nih cun na rawl chumhmi ka teh lai i ka lungtling ahcun rawldawr na tuah lai tiah a leh. Narayan nih rawl cu a chumh i siangngakchia nih an ei, sianginn uktu zong nih a ei. A thaw tukin an theih. Cuticun Narayan cu cu sianginn kulh chungah rawldawr tuahnak nawl an pek. Siangngakchia 700 caah zingrawl, chunrawl le zanriah a chumh piak hna. Zarhkhat ah Rupee 100,000 tiang a hmuh khawh. Rawldawr tuahnak ah a hlawhtling deuhdeuh i tangka zong tampi a miak.
Cuticun India ram ah minthang a simi Sangeetha Restaurant Group nih anmah he tuanti dingin an sawm. Asinain a fapa nih SSG he tuanti loin amah min in rawldawr tuah dingin ruahnak a pek. Cucaah SSG he tuanti loin amah tein rawldawr tuah dingah biachahnak a tuah. Hlawhtlinnak a hmuh cuahmah lioah vanchiatnak nganpi a tong ai! Kum 2004 ah thit-umhnak a tuah in thlakhat lawng a rau rihmi a fanu le a pasal cu mawtaw in an eksiden i an thi. Narayan cu a lungrawk tuk i riantuan zong a huam lo. Rawldawr lei rian vialte a fapa nih a zohkhenh.
Kum 2006 ah a fanu philhlonak ah a fanu min chuankhan in Sandeepha Restaurant rawldawr a tuah. Cu rawldawr cu a hlawhtling tuk i cu min thiamthiam in rawldawr dang 14 a tuah chap. A donghnak ah Sandeepha Restaurant Company a dirh i amah zong mirum ah a cang. India cozah nih 2010 ah Woman Entrepreneur Award tian an pek. A luanciami kum 30 lio hrawngah a pasal nih zanchiarte a vuakmi, inn man pek khawh lo ruangah thawlmi, fale thil duhmi hmanh a cawkpiak kho lomi, kutnam lengin thil a zuarmi,
Marina Beach ah mui tiang thil a zuar nain Rupee 50 man lawng a zuar khawh caah ngaihchia in a tapmi Narayan cu atu ah cun nikhat ah Rupee a sing leng a hmumi mirum ah a cang. A hlanah cun pumtlamtling lo ngakchia pahnih nih thilzuar an rak bawmh. Atu ahcun a dawr i riantuantu minung 200 leng an si cang. Zeiruangah dah Narayan hi hitlukin a dirhmun aa thlen? Aa zuamnak le a lungsaunak ruangah a si. Kanmah cio zong kan riantuannak ah kan i zuam i kan lung a sau ahcun nikhat khat cu hlawhtlinnak kan hmuh ko lai. By. Salai CP Lian (CEO of The Chin Post) Ref: Wikipedia
Leave a Reply