
US: “Putin nih Nuclear a Hmang Lai kan Zum lo. Asinain ai Hrocer Ning belte a Zual”
=================================================================
Feb. 24 lio tien khan nuclear hriamnam ka hman lai, tiin Putin ai hrocer pah lengmang cang. Tutan ai hrocer ning belte a zual ngai. Asinain hman taktak dawhdang cu a si in kan zum lo, tiin US officials nih an chim. Putin nih a nuclear hriamnam hman a timh le timh lo hi Intelligence Community nih thatein an ngait peng ko. US zong nih pumpak in Putin hi ralrin a pek cang.
Asinain, nihin tiang ko rih ah cun hman dawh a si lo, cun nuclear kong i ‘lungtlinnak tuahmi’ zong buarso a um ruam rih lo, tiah IC source pakhat nih a chim. Nihin tiangah cun Putin nih a nuclear hriamnam hman dingin timhlamhnak, a nuclear thialknak a tuahmi kan hmu rih lo. A nuclear warhead hmebik hmanh khi hman duh ah a thialkam a si ah cun, cucu kan theih khawh ko lai, tiin US defense official nih an chim.
Putin nih nuclear a hmannak ding a ruang a ummi cu, a President thutdan cuh phunphai a um sual, asiloah Russia ram hi ram pakhatkhat nih an tuk sual lawngah khin a hman te lai, zeicahtiah mah ti thil a ton tikah cun Ukraine hi a sungh ding a fian caah a si, tiin US officials nih an chim. Putin nih ralkap luhternak a tuahmi nih hin a nuclear hmang lo in caan tawite chung cu a kham khawh rih lai, tiah kan zumh. A ruang cu Ukraine ral a tuk mi hi caan saudeuh a kalpi khawh lai caah a si, tiin a cheukhat Russia ralkap kong a theitu nih an chim.
Ukraine i hmunhna a halh thar mi pawl runven dingin Putin nih karhlannak faktuk in a tuah lai, ti hi a cheukhat US official nih an phanmi cu a si. Kan hnung ah khan le Russia vawlei a si mi paoh cu nuclear hmang in ka kilven lai, tiin Putin nih a chim fawn cang.
Asinain, khat le kam zoh tikah, Ukraine hi hma a nawr cuahmah, Russia nih sungh lawng a renh cang caah, Putin hi raltuknak kongkau ah duhthim ding tam ai ngeih ti lo tluk a si cang.
“Nuclear hmang dingin zeitik ah dah nawl a chuah te lai, asiloah a thluak tuaktannak hi zeidah a lawh, ti hi hlathlai awk a har ngaingai” tiin source pakhat nih a chim. Russia nih a Nuclear Hriamnam a hman lai hi Zumh a si tuk lem lo, Kiloton 500 in 800 tiang hmual ngei in a puak kho mi a nuclear bomb hi khuapi tampi voikhat lo ah hrawk kho dingin sermi a si i, tutan ah a hman lai cu zumh a si theng lo.
“Ralram” warhead timi pawl hi raltuknak hmunhma ah hman dingin sermi an si. Anih hi cu Kiloton 10 in 100 tluk in a thawngmi a si. Asinain, tih cu an nung lawlaw. 1945 lio i Japan ram Hiroshima le Nagasaki i an puahmi nuclear bomb kha cu Kiloton 15 in 21 lawng thazaang an ngei. Nuclear warhead pakhat hi zeitluk in dah a thawn, timi nak in, zeitin dah hman a si, timi hi a biapideuh, tiin nuclear kong i mifim pawl nih an chim.
“Tactical” v. “Strategic” tiin thleidan len hi santlaihnak a um lo. A zeideuh paoh hi puah sual a si ah cun 1945 lio ta nak cun tih an nung deuh cingcing ko lai, tiin khahlan US Defense Sec. Jim Mattis nih a chim. Mah bantuk hriamnam ngan hmannak kongah Putin nih duhthimnak tampi ai ngeih ko rih hna. A tak in ralram i a hman hlan ah, a balah piah duh ah warhead pakhat paoh cu rili ah a hneksak ta khawh ko.
Asiloah pakhat paoh hi Ukraine, asiloah ralram, asiloah minung an tamnak khuapi lei ah a thialkam hnga. Cun mah bantuk in Putin nih karhlannak tuah ai timh taktak ko ah cun, China, India hei ti bantuk ram cheukhat zong nih Putin nih chuahtak an timh te ko lai, tiin cheukhat US officials nih an ruahnak an chim. Zeitindah US nih lehnak a tuah te lai, timi cu Putin nih duhthimnak a tuahmi zohchun in a si te ding khi a si, tiin CBS ah Biden nih a chim.
Russia i a karhlan ning rup tein US nih lehnak a tuah lai. Kan lehnak hi a fak ngai te lai, tiin Biden nih a chim. Kan ram hnuarsuan a ton ah cun, ka ram le ka mipi runvennak dingah kan i ngeihmi hriamnam vialte ka hman hna lai. Mah ti ka chim hi biaka men in a si lo, tiin kan hnung te ah khan Putin nih ai hrocer len. US nih pumpak in le mipi theih in Russia hi ralrin a pek cang. Cun tutan UN General Assembly zong ah US Sec. Blinken nih nuclear in hrocernnak biaka hi cop le cilh in ngolter ah a tha, tiin a chim. Crd-Chelsea Bawi
Relchap,Shan ramkulh, Namhkam peng ah SAC ralkap sibawi 2 nih an i citmi motor apuak, ralkap sibawi pakhat a thi, pakhat nih hliam tuar, Shan ramkulh, Namhkam(နမ့်ခမ်း) peng Hoenaung(ဟိုနောင်) sang SAC ralkap an umnak tualchung ah September 29, zaan suimilam 7:00 ah motor chungin puahkehnak a chuak i SAC ralkap sibawi pakhat cu mei kanghnak in a thi, a dang pakhat nih a kee ah hliamhma a tuar caah sizung ah an kalpi tiah tualchung mi hna nih an chim.
“Namhkam(နမ့်ခမ်း) peng Hoenaung(ဟိုနောင်) sangah SAC ralkap motor pakhat chungin bomb a puak i cu motor cu a kang, ralkap sibawi pakhat a kee a tan, pakhat cu mei kanghnak in a thi” tiah tualchung mi pakhat nih a chim. Cu motor chung in zeiruang ah bomb puahkehnak a chuah cu theih a si rih lo, SAC ralkap le palik nih hlathlainak an tuah cuahmah tiah theih a si.
Manle Khua Ah Phungki Telhin Minung 3 An Tlaih Hna, Tualchungmi Cu Phaisa in An Tlanhter Hna, Sagaing ramṭhen Indaw peng Manle khua cu nihin September ni 29 zinglei ah SAC ralkap pawl cu meithal puahpah in an rak lut i phungki pakhat le tualchungmi 3 an tlaih hna tiah theih a si. Cu an tlaihmi hna cu phaisa in rak tlanh uh tiah SAC nih tualchungmi hna cu thawng an thanh hna tiah theih a si.
SAC ralkap pawl cu Manle khuami a dam lo mi mino pakhat, Sii sayamah pahnih le phungki pakhat cu an tlaih hna i tualchungmi a dang cu a himnak ah an zaam dih tiah theih a si. Zinglei ah Tanbu (တန်ဘို) khua le Laynaung(လယ်နောင်)kar ah kahdohnak a chuah i tualchung hriamtlaiphu hna nih bomb in an kahdoh hna tiah theih a si. Cu kahdoh nak ahcun SAC ralkap lei a thi le aa hliam mi cu kan thei kho lo nain tualchung hriamtlaiphu lei in ralkap 2 an nunnak liam tiah theih a si.
Cu SAC ralkap pawl cu thazaang 175 hrawng an si , September ni 28 lio zongah Aungkone(အောင်းကုန်း)khua inn 4 an khangh pinah mino pakhat zong an rak thah bal cang. Cun Indaw le Maeya kar ah tualchung hramtlaiphu he an rak i kap i ralphaw ah Hinnu (ဟင်းနု) khuami pakhat cu an rak tlaih i an thah beh tiah theih a si.
Kawl Ralkap Sinah Hriamthil Zuarh Lo Ding Biachahnak Pehzulh Dingin US nih A Ruat, Kawl ralkap sinah hriamthil zuarh lo dingin biachahnak an tuahmi pehzulh dingin US nih kan i ruat cuahmah tiah US lei nih an chim tiah theih a si. American ramdang pehtlaihnak vuanci tangah a ummi Jame Obrieyan nih nihin September 29 ni ah atu bantukin an chim hi a si. American cozah nih Kawl ralkap hruaitu upa cungah dantatnak zong an tuah, cun Myanmar ram aithlen khawhnak ding caah phungphai zong an ser tiah theih a si.
Matupi khuachung ah meithal puahthawng a thang, Chin ramkulh, Matupi le Hpanaing khua kar ah nihin September 29, zaanlei suimilam 6:50 hrawng ah meithal puahthawng a thang i suimilam 7:00 tiang ah thawngpang a dai rihlo tiah tualchung mi nih an chim.
Matupi peng a luancia ni tlawmpal ah khan SAC ralkap le tualchung hriamtlai phu kar kahdohnak a chuak i, September 25 ni a cangmi kahdohnak ah SAC ralkap lei minung 4 an thi, 8 nih hliamhma an rak tuar tiah theih a si. Cun September 27, ni kahdohnak zongah SAC ralkap lei in minung 4 an thi ṭhan, minung 6 nih hliamhma an tuar tiah CDF-Matupi nih cathanh an rak chuah.
Matupi khua chung lamthluan ah, SAC nih Thantar a senmi an phun hna! Chin ramkulh, Matupi khua chung lam thluan ah SAC nih Thantar a senmi an phun tiah theih a si. A luancia September 20 thokin Mindat khuachung lamthluan ah cun cu Thantar a senmi cu an phun cang. Cun Paletwa khua lei lam zongah, cu Thantar cu an phun ve tiah theih a si.
Hakha ah cun Thantar a senmi cu an phun lo nain i thuhnak khor ni fatin in an cawh tiah theih a si.
Cu Thantar a senmi an phun mi cu, hihi cu SAC nih khuachung in khualeng nan chuah ahcun kan in kah hna lai ti langhternak caah an phun mi a si tiin bia chokvai tampi kan theih tiah khuami hna nih an chim. SAC nih hi ti bantukin Thantar a senmi an phunnak cu hi hmun hi kan i hmuitinhnak hmun a si an ti duhnak zong a si kho men tiah CDF-Matupi in tuanvo ngeitu pakhat nih cun a chim i, cu kong he pehtlaiin CDF-Matupi sin ah zeihmanh theihternak le ralrin peknak an tuah hna lonak kong zong a chim.
CDF-Kanpetlet nih SAC kuttang riantuantu hna cu ralrin an pek hna!! 2021 February 1, SAC nih hramhram uknak an lak ni thokin, Kanpetlet peng chung mipi hna nih SAC uknak cu kan cohlan khawh lo caah, belkheng tum in siseh, lamzawh in siseh, cozah riantuantu hna nih an rian kaltaakin CDM an tuahnak in siseh, mipi hna nih a phunphun in duhlonak kan langhter.
Cu duhlonak langhter in lam a zawhtu mipi hna cu hriamnam hmangin a kan thenthek dih caah, CDF-Kanpetlet nih hriam kan i tlaih i, SAC cu kan doh hna. SAC nih hin an uknak a hmunh khawhnak ding caah, ramkhel, ukhruainak le thanchonak timi tlangtar bunh in Kanpetlet khuachung ah riantuan le cawlcangh an i zuam caah inn hra uk,
inn za uk tiin khuabawi minung 19, meilei in minung 7, Red cross in 7, a dang minung 13 hna cu an riantuan dingin tuanvo an in pek hna pinah a herh ah cun hriamtlai ding tiang in tuanvo an in pek hna cu kan theih i, cu SAC rian a tuanmi minung zong fiang tein kan in theih cang hna.
Cu caah, CDF-Kanpetlet nih mipi caah nunnak a petu ralkap, tlaihkhih le thah a tongmi kan mipi hna caah, cu SAC he riantuantu nan dihlak a ra laimi October 15 tiang kan in hngah hna lai i cu chung ii CDM tuah duh loin pehtlaiin SAC kuttang riantuantu poh cu kan in hmuh hna nak poh ah a herh ningin hma kan in lak hna lai CDF-Kanpetlet nih nihin September 29 ah cathanh an chuah.
Mindat Pah-Ah-Phah cinthlaknak zung nih tolre rawl i ser khawhnak training an pek hna!! Chin ramkulh, Mindat peng, Public Administration le cinthlaknak zung nih mikip nih cin ciomi tolre cu, eidin tirawl ah sernak training an pek hna tiah nihin September 29 ah an thanh.
Mindat peng chung khuapi/te hna le ralhrial in a ummi mipi hna cu, Tolre in rawl ah sernak training cu TOT technique in mithmuh kuttongh in an cawnpiak hna i cu training ah minung 350 an kai kho tiah theih a si. SAC nih uknak an lak hnuin,
Mindat peng chung ah kahdohnak a chuah lengmang caah, SAC nih Mindat khua luhchuahnak vialte an phihkham dih. Eidin, sii-ai le thil dang dang hna zong SAC nih lut kho dingin an phihkham dih ruangah Mindat peng chung ah sii-ai i thlopbul khawh lo ruang ah le rawl eidin harsat ruang ah nunnak a liammi zong an um cang tiah theih a si.
Tachileik ah Thailand mi 2 le Myanmar rammi pakhat sin in hriamthil le rithaisi an tlaih, Myanmar-Thailand ramri Tachileik Saekham(ဆေခမ်း) sang chungah Thailand rammi 2 le Myanmar rammi pakhat sinin meithal le sing 212MMK man rithaisii an tlaih tiah theih a si.
September 28 ni, Tachileik, Saekham(ဆေခမ်း) sang chungah rihaisii kongah thawngpang theihmi a um caah inn pakhat cu luhhnawh an si i, cu inn chung ahcun Thailand rammi pa 2 le Myanmar rammi pakhat hmuh an si. Cu innchung cu checkhlatnak tuah a si i, ihnak chantling tangah pistol pakhat le kuan bawm 2 telhin 9mm Luger kuan 5 an hmuh tiah theih a si. Cu innchung ṭhiam ah cun 2.5 kg a ritmi lungthin a thlenter khotu rithaisi tlang 60 hmuh a si, cu rithaisi cu sing 212mmk man leng asi lai tiah theih a si. Crd-The Chin Post
Leave a Reply