Mi sifak lawng Nih Ralhrang Rallokap Kan Doh Sual Maw?
===========================
Paucan Dohthlennak hi 2022 June 15 ah ni 500 atlin cang. Ni 504 ah Kan Pi Suu Chuakcamtuak asi ve. Nihin July 17 ah ni (532) a tlin cang. Ralhrang hna sandah piah hnawh lio thla thum chung cu mikip kan in tel dih. Mi fimthiam, Cozah rianṭuan, Mirum thil ti khawh hna, Sipuazi tama rual, Company le pumpak rianṭuan tu hna; dawr ngeih tu hna; Company ngeih tu le Tender tama rual; Siangngakchia le mino hna tbk Dravuan le Innhngak mi hna tiang in tling tein kan I tel dih. Tutan nak in Harnak an tlawm deuh rih ve.
Sandah piahnak cu pungsan aphun phun in an kan tuah pi mino hna nih. Ngunsawm tampi adih caah mikip nih hlut cio asi caah a dih heu mi aa hngalh lem lo. Mipi Dohthlennak caan asi. Thla thum hnu ah GZ Mino nih hriamnam tlaih in Dohthlennak an kan thawk pi. Dohthlen can a hung rau deuh tikah, Mikip an I tel khawh ti lo. Tampi an I zuk phir cang. Thih zong ah a poi lo I, nung zong ah a poi lo ti tiang in thlanglamh mi, mi sifah rual le an fale lawng kan tang cang. Nihin kuli ṭuanman kha nihin ah a ei mi chungkhar le an fale lawng nih Hriam Dohthlennak ah biatak tein aa tel mi cu kan si cang hna.
Nihin an ṭuan lawng ah ei awk an ngei I, an ṭuan lo ah ei awk a ngeih lomi hna nih Ralhrang cu thihngam in kan doh ko cang. Vawleipi nih Under Poverty Line ah aum mi an ti mi hna; Sifah timi hna nakin a sifah deuh mi minung le chungkhar sahlawh le an fanau le lawng Raldoh in kan tang cang ko. MAH thluk awk ah CDM lawng in asi khawh tilo, Ramkhel le cabuai cung ah biaruahnak in Ralhrang MAH le Rallokap cu thluk khawh an si ti lo ti kha mikip kan lung a fiang dih ko. A hngalh lomi kan um lailo, Cite a liak mi poah nih cun.
Nain mi tampi cu an tlau dih, an thih fawn lo I an nungdam dih ko. Nain thih le nun zong ah aaphu lo tiah nan kan ruah mi sifah hna lawng nih Ralhrang MAH cu kan dirh awnh cang. An pum in aa tel khawh lomi hna cu; Ngun sawm le thazang pek nak tu in an kan bawmhchan cio nain Sandah piah lio a biatak ngai ngai mi tampi cu Ngunsawm zong in an kan bawmh duh hlei lo. An thih dara ti ah le an nung fawn. Bawmh awk phaisa an ngeih hmanh ah an kan bawmh ngam lo mi thah cawklo an si ko cang. Ruah ah hnakruh no a ṭamh bak ko dakaw.
Kawlram Dohthlennak hlat ah hnulei tuanbia ah ka kir ta. Kawlram Dohthlennak ah nunnak pek in a cawl mi hna hi mirum le mi fimthiam, thil ti kho hna, reng sang upa luban hna ansi bal theng lo. Zalonnak hmuh hlan, Zalonnak hmuh hnu, in nihin tiang Dohthlennak ah thinlung tak in thazang dihlak in aatel mi hna cu: Lothlawh mi hna; Kuli Ṭuan mi hna; Siangngakchia mino tete hna lawng hi an si tawn.
Ralram ah nunnak le thisen apek cang mi kan fanau hna kha mitthlam ah cuanh ter hmanh. Zeibantuk minung hna dah Dohthlennak ah thihngam in a cawl timi na hngalh colh ko lai. Paucan Dohthlennak le a dang Dohthlennak aa dan nak cu: Tutan cu Ralhrang Anaasin thluk le cihmih lawng asi ti lo. Namneh mi miphun le minung vialte luat nak le Zalonnak hmuh awk ah Dohthlen chih asi. Mi sifah hna kan nun aa thlen lawng ah Dohthlennak kan tei lai I, Federal kan kal khawh lai I, Federal dik mi ah kan hlawh tlin ve hnga.
Lothlawh mi hna nunnak caah Amaakhan aum mi; Kuli ṭuan mi hna le Fimthiamnak ah Amaakhan aum bak mi kan tuah khawh I cuticun kan kal khawh lawng ah Kan ram le miphun a lamkip in a ṭhancho khawh ve lai. Tutan Dohthlennak kan zoh tikah cunglei langhter mi caah Dohthlennak asi lo mi a lawh ko. Ral Ralhrang kan TEI I kan thluk poah ah aza timi lei deuh in kan kal. Ral TEI lawng lawng abiapi tiah an kan kal pi. Politic le Ramkhel lei ah Ṭang an lak lo bangin thazang zong an pek fawn lo. Ral tei hnu ah Politic in kan kal lai tiah tam deuh nih I timh asi.
Cucaah Anaasin kan doh buin, Anaasin an nung rih, kan hrin rih, Saya le a kuttang tiah CDF ah thaphnih um cawlh ve. Tlukruannak le mutual respect timi pakhat le pakhat hmaizah in I upat mi nunphung nakin, Nawlngeihnak le rumra, power I cuhnak in nithla kan liam ve. Apoituk te aw. Nawl ngeihnak le power papek mi (Usa pekmi) Ralbawi le Luban kan tamtuk hrinhran. Raldohnak le Ramkhel rian hi I ṭhen loin a kal ṭi awk asi. Tuahṭuan ningcang I dan tuk ko hman sehlaw, a kalṭi lo,
aa thawnh ṭi lo; an phak nak zawn aa khat lo / aa ruang lo ahcun: kan tlau khawh. Ramkhel Hmuitinh um loin, TEITU si a har ngaingai. Ceunak aum lo nak; Zan khuamui ah; mah lawng tein khual tlawnpa kan hluan ko lai. Mit khua hmuh loin lam kal asi caah thingpang le lungpang ah kan I pah khawh bang in Chengpalang le horkuang thukpi ah a tlah kho kansi rih. Hriam kan tlaih nak a chan: Dohthlennak a sullam: Democracy le Federal cu zeidah an si: Nuhrin covo zeidah asi tiah kan I fiang cikcek a herh. Tlukruannak cu zeidah asi? Raldohnak le Ramkhel aa Dannak; Ramkhel hruaitu le Ralbawi an I Dannak; thimhnak cu zeidah asi I aduh chan le a hmuitinh tah zeidah asi; tbk vialte cu Dohthlennak atuah tu vialte nih hngalh dih awk asi ko.
Kokek sining le sinak in thiam khawh asi lo caah: Hruaitu le uktu nih Cawnpiak an herh. Kan Cawnpiak khawh hna lo ahcun: a thiam mi sawm in Cawnpiak awk ah fial ding an si. CDF sin ah aum zungzal mi asi khawh ahcun a ṭha bik I a tluang / a tliang bik fawn. CDF chung in Ramkhel lei minung sersiam nak caah Ramkhel tindan zong kai ter awk an si ko. Zeitintiah Bu pakhat kha TEITU si ding tiang in hruai kan duh hna ahcun: ka chimh mi nan ngai a herh, nan zulh a herh, nan tuah a herh fawn.
Practical in Applying nan tuah dih fawn lai. A chan cu: Paucan Dohthlennak hi zeizat tiang kan rau lai kan hngalh khawh lo caah; CDF le PDF 400 leng a um mi hna kan I fonh khawh rih lomi hi tuak cio hen uh! Zeinihdah an kan dawnh, CHIN GZ ralkapbu hmanh I fonh khawh lonak lak I, PDF le EAO he pumkhat kan fonh lai I, Federal Army pi kan serchuak lai ti cu asi khawh hnga maw? Theory lawng ah tlamtlin in; Practical ah a hlawhtlin lomi asi. Mang ah khua tlawmpa hluan nun hi kaltak cang usih.
CDF le PDF a pak in Raldoh zungzal asi caah ral kan tei rih nak hi asi. Pumkhat le Bukhat ah kan I fawnh lai maw fonh lo cu nanmah nawl asiko. Nan I fonh lo ahcun: Raltei can a arau deuh ve lai, a thihloh kan tam deuh lai, phaisa adih deuh lai, Thazang an derh deuh ve lai, tbk hi kan tawn cuahmah bang in relcawk lo kan tawn rih te lai. PDF le Ralkapbu kan tam liangluang nain, a dong tiang a dirh khawh ding kan tam lem lai lo.
Dohthlennak ah pumpek in (nunnak le thisen pek cia in) aa tel mi Minung thap thum hna I Sipuazi ah a tlamtlin mi kan um lo. Kan Sipuazi aum ti lo. Bawmhchantu an um lo ahcun mah tein dirh khawh asi lo. Mah tein a dirh khawh lo mi CDF le PDF lawng te kan si ti. Ngunsawm le hriamnam le dang dang aherh mi ah chambau tuk mi kan si zong ah Dohthlennak ah lu phumh cang mi hna lungput le thinlung cu an nunnak le sining cang he biktaling in asi tawn ve.
Namneh a intuar bik mi kan si: Ral ruangah rawlral nak vialte a hmuh I a intuar cia mi: Ralhrang uknak ṭhat lo tuk micu nunnak le thisen in atuar cang mi kan si caah: Dohthlennak lungthin cu ahohmanh nih ngawl ter awk an ṭha e ve ti lo. Phaisa bau ruang ah Dohthlennak a thih sual lai ti an phang caah Kawl le mi sifah hna cu: an ngeihchia chawva vialte PDF an hlut dih hna. Zuar awk aum mi vialte an zuar dih I PDF sin ah an ra pi. CHIN mi belte cu bantuk ram dawtu cu kan um rihlo. Ramthum nak Thaw in kan nung cio ko rih hna. Mirum le Mifimthiam, thil ti kho hna belte phaisa zong an hlut ti lo, a tlau bak in an kan tlau tak cang. Keimah he aapehtlai lo tiphun in an I zukphir dih cang.
Third Party asi na, Rallokap minung asi na, le athup deih na ti in an mui a deh hrim ti ve lo. A thli tein siseh, lang hang in siseh, Hlanlio an rian ṭhing le Sipuazi ṭhing kha an tuah ṭhan dih ngawt ko. Thihlohnak le intuarnak vialte cu mi sifah fanau rual nih ralhmun ah kan tuar I, mirum le mi fimthiam hna, thilti kho hna cu hnu lei in kut benghtu an si ve. Raldohnak hmun ah tampi kal an zuam ti lo, TEINAK hmuhcia nak ah kut bengh tu si lawng hi mikip nih I thimh asi deuh cang ko.
Thihloh loin, zalon tein um buin, TEINAK hmuh cia mi cu khim tein ei awk ah a bawh mi deuh lawng kan si caah Ralhrang nihin tiang kan tei lonak asi. Na hngalh ve cang maw. Cucaah Paucan Dohthlennak le Raldoh nak cu Mi sifah hna nih tuah mi asi kan ti nak cu asi. A kam ah ṭhut in thazang pek tu le kut bengh tu cu relcawk lo an si ko. Cucaah kan chimh duh mi hna cu rianrang tein kan ral kan tei khawh lai lo ti hi nan hngalh ve a herh lai. Zeitintiah mi sifah fanau lawng te in Raldohnak ah kan I thawh caah mi fimthiam le mirum hna bangin kan ti khawh ve ti lo.
Cucaah tuan tein ralhrang tei kan duh ahcun: mirum hna; Company ngeih hna, Mi fimthiam rual tbk vialte nih lungthin dihlak in Dohthlennak le raldohnak ah nan kan tel pi a herh hrinhran ko. Raldohnak hmun ah naa thawh ngam lo ahcun: Na ngeihchia chawva vialte kha kan hlut ve cang. Na fimthiam nak vialte kha Miphun Dohthlen tu phu le an rian ah I pek ve cang. A tu Bantukin naa hngalh ter zungzal I, naa ṭhangh ballo, naa hliphlau ballo, naa zukphir zungzal ahcun: Nikhat khat cu na sin kan ra ve te lai.
Na kung kan tlun can aum te lai. Rak kan mawtchiat ti hlah uh. Cucaan ahcun: Sorry timi biafang hi santlainak pelte hmanh a um ti lai lo. Zangfahnak caan kha a luan cang caah. Nu le Unau hna, Mipi nih Ralhrang MAH le Rallokap na thluk khawh ballo maw, Thantlang khualipi nan lak khawh ballo maw, nan kan ti mi tham cu mi sifah fanau rual lawng in Raldoh ah kan I thawh caah asi.
Mirum fanau le Mifim hna fa le rual cu CDF ah nan thlah duh hna lo cu ta. CDF kan lut dih lawng ah ral kan tei lai tiah 100% kan ti duhnak asilo. Mah le ti khawh mi lamthluan cio in, mah le khap tawk tein, mah le pahrang cio, I bawmhchan hna usih ti mi Saduhthah nak le hmuitinh tu asi deuh. I zuk phiar le I thlak phoih nak um ti hlah seh. I sifah nih ral kan doh lai, Mirum hna nih phaisa tampi kan hlu uh. RAL TEINAK cu kan hmai te ah timi langh ter duh nak capar asi. Mirum le mi fimthiam kan herh lo tinak asi hrim hrim lo. Crd-Zingtincuai Cinzah
Phaisa tu, hi nakin tam deuh in rak kan bom ko uh law kan Chin ram le miphun caah sifak satlai lo fa le nih kan i doh piak ko hna lai e. Mirum fa le cu ruakti laak ah cangvut nih seh lai an siang hna lo cuta, Nilinh laak ah tihal le rawl tam in an um lai nu le pa nih an siang hna lo cuta. Kan nih sifak fa le zong nu le pa nih sainlomi fa le lawngte kan si ve ko e, Ram le miphun caah zaanghlei chuahin kan ral cu kan i doh piak ko hna lai.
Leave a Reply