Khah; Zeibantuk sining le dirhmun dah kan phak timi India hmurkaa vun ngai hna usih!!

Ukraine Buainak Lam Cu Thinphang Tuk A Si Cang-India
=======================
Ukraine buainak lam cu thinphang tuk a si cang i, hmailei hmuh nak ah (hmai lei caah) a bik in thinphang tuk a si cang nak kong le New Delhi nih daihnak halnawlnak cu karh ter nak kong cu India nih September ni 22 ah a chim. Kum caan saupi chawlehnak lei in siseh, humhimnak lei in siseh a phunphun in khat le khat India le Russia cu hoikom pehtlainak tha taktak a ngei mi an si i Ukraine kahdohnak a chuak kaa zong ah India nih Russia sinah Zinan le lungmeihrol cawknak cu karhter chap in a cawk.

India nih cun Russia-Ukraine tuknak ah Russia cu piatta ngai in cun sualphawtnak a tuah lo nain India PM Modi nih Putin cu a luan cia mi zarh ah “A tu chan hi ral chuahpi (Ral thawk pi chan) chan a si ti lo.” tiah fak ngai ngai in comment a peek.

“Ukraine ram buainak lam hi vawleicung ram (Internaltional ram) pumpi hna caah thinphang tuk khi a si cang.” tiah India ramdang vuanci S Jaishankar nih New York ah a chim. ” Hamilei caah kan zoh a si ah cun hi nakin tihnung thinphan deuh a si i Nuclear buainak zong a bik in thinphang deuh a si cang.” tiah a chim.

Putin nih “Ukraien ram chung in kan laak cia in humhma pawl cu laak than dingah Ukraine nih kahdohnak a tuah than a si ah cun Nuclear hriamnam hman dingah timh cia a si cang, tiah a chim hnu ah a cung lei bantuk in a chim nak hi a si.

Eidin ti le rawl, Zinan, Cinthlak Nawn, Sehrawn Oil pawl a man a fak deuh (a kai deuh cang) i kahdohnak zong a fak chinchin i ral tuknak cu daihter in ceihmai tonbiaruahnak le Diplomacy thawk than ding zong in, Jaishankar nih a chim.

Realchap thawngpangfonh, Chin ramkulh, Paletwa ah nihin September 23, zinglei in SAC ralkap nih zapi eidi thilri zuarnak an tuah tiah theih a si. SAC ralkap lei nih an zuarmi thil man cu a lengah an zuarmi nak 20% niam in an zuar tiah tualchung mi nih an chim. A lengah Arsa cuai khat 15000ks in cawk a si nain, SAC ralkap lei nih cun cuaikhat ah 12000ks in an zuar tiah an chim. Arti zong a lengah cun 1000ks man pum li in cawk a si nain SAC ralkap nih cun 1000ks man ah pum 5 in an zuar tiah an chim.

Man fawi tein kan in zuarpiak hna lai tiah an chim nain, a tak ah an zuarmi hi a leng an zuarmi he a man tam aa thlaulo tiah tualchung mi nih an chim.

SAC ralkap nih nihin September 23, ah an zuarmi cu eiding lawng si lo in, ngakchia lentecelhnak zong an zuar chih. SAC ralkap lawng si loin, si-pin, fiamcawnnak lei rianṭuantu, ngandamnak lei, general administration department le cooperative rianṭuantu hna zong nih an uniform i hruk ij an zuarpi hna tiah an chim.

SAC ralkap hna nih man fawi tein Hakha khuachung ah September 10 ah an rak zuar, cun September 12 ah Falam, September 14 ah Tedim, September 19 ah Matupi ah an zuar, cun September 21 ah Mindat ah tiin thil zuarnak cu an tuah tiah theih a si.

Rakhine ramkulh, Kyaukphyu peng Gangawtaw phungki biaknak pawngah nihin September 23, zinglei suimilam 8:00 hrawngah SAC ralkap chungtel pakhat cu dawr thil a cawk lio ah nam sawh in thah a tong tiah cuthil an tonnak hmun ah ummi tualchung mi nih an chim. Kyaukphyu peng, Gonechun(ဂုံးချွန်) khua le Malakyun(မလကျွန်း) kar ah umhmun khuarmi SAC ralkap chungtel pakhat cu cycle pakhat he a chuahlio ah a ho si theih lomi phu kut in nam sawh a ton caah a thi tiah mit hmutu pakhat nih a chim.

Gunechun(ဂုံးချွိန်) khua Laytapyin(လေတာပြင်) sang ah SAC ralkap minung thazaang 80 hrawng an phan i, checkhlatnak an tuah. Ralkap a thimi pa a ruak cu an umnak sakhan tlang lei ah an kalpi tiah mit hmutu khuami nih an chim. Mon ramkulh, Yee peng SAC ralkap nih security an hngahnak sakhan hmete pakhat cu YGF-Yee pah-kah-phah phu le tualchung hriamtlai phufonh nih nihin September 23 ah an luhhnawh hna. Cu ka hmun ah a ummi SAC ralkap le pyosawhṭi hna cu an zaam caah meithal 3 kan lak khawh tiah YGF in ṭuanvo ngeitu pakhat nih a chim.

YGF- Yee pah-kah-phah le tualchung hriamtlai phufonh hna nih September 23 zinglei suimulam 4:30 hrawngah khah-lah-yiah 544 battalion pawng phungki sianginn umnak tlangcung ah umhmun khiarmi SAC ralkap le pyosawhṭi hna cu an luhhnawh hna i meithal 3 le nam 1 an lak tiah theih a si.

” Security an hngahnak hmunah kan luhhnawh hna nain anmah cu an rak zaam, an zaam dih caah an hriamthil kan lak, anmah lei a thimi cu an um lo” tiah YGF in ṭuanvo ngeitu nih a chim. Cun nizaan September 22 ah Sagaing ramṭhen Maw Luu peng Maw Luu palik sakhan in palik Myo Zaw Lat le palik Moe Kyaw cu PDF nih an kahthah hna tiah theih a si.

Sagaing ramthen, Tamu ah nunnak a liammi PDF ralkap pahnih hna upat peknak caah le teirul chamnak caah tiin “Arfi pahnih ca kahdohnak” timi tlangtar in SAC ralkap cu tualchung hriamtlaiphu nih kan kahdoh hna i SAC ralkap 12 an thi tiah People Defence Force-Tamu(Tat Yin-1) nih nizaan September 22 ah cathanh an chuah.

4 miles (၄မိုင်) kahdohnak ah nunnak a liammi kan hawi le PDF ralkap pahnih hna teirul chamnak caah tiin SAC ralkap an um kal dingmi kong cu kan i hlat cia. Motor 6 in minung 80 hrawng cu, Sayasan(ဆရာစံ) le Kuntaung(ကွမ်းတောင်း) khua kar ah kan kahdoh hna, kaphnih kar kahdohnak sml 1 hrawng a chuak i SAC ralkap 12 an thi. Kanmah tualchung hriamtlaiphu lei cu, hliamhma tuarmi um loin hnu kan tolh kho than tiah PDF-Tamu Tat-Yin Hmu nih a chim. SAC ralkap a thimi ruak hna cu, motor lam pawng ramlak ah an vui hna tiah theih a si.

Sagaing ramṭhen, Kathar pengkomh, Hticheik(ထီးချိုင့်) khua Myataung lamtonnak ah SAC ralkap nih check gate inn an sak i, cuka hmun cun mi chawkvai tualchung mi hna cu ngunkhuai an khawlh hna caah nihin September 23 zinglei ah check gate cu PDF nih a langhlat hmehmi bomb an puahhnawh caah SAC ralkap 2 an thi, tiah theih a si. Check gate ahcun SAC ralkap 40 leng an um i, nihin September 23 zing sml 6:30 ah bomb lung 2 in kan puahhnawh hna tiah Special.9-HPDF in ṭuanvo ngeitu nih a chim.

“Ralkap an kal ti thawng kan theih caah a hlankan in bomb lung hnih kan hmanh cia. Check gate an vun on i, mi chawkvai le khualtlawng mi hna cu ngunkhuai an khawlh hna caah nihin zing sml 6:30 ah bomb in kan puahhnawh hna. Lau tuk buin an kan kah i, lam hlatnak in kan puahmi a si caah kanmah lei cu kan him,” tiah a chim chap. Cu bomb puahhnawhnak ah SAC ralkap 2 cu a hmun ah an thi i, 1 hi a ke a bul tiah PDF ralkap ahmutu hna nih an chim.

Mandalay ramṭhen, Taungthar(တောင်သာ) peng Hlekuma(လှည်းကူးမ) khua, SAC kuttang rianṭuantu khuabawipa Htun Aung Kyaw cu September 21 chun ah kan kah thah, tiah Myingyan Black Tiger (MBT) in chimphuannak nawlngeitu nih a chim. PDF nih Htun Aung Kyaw va thah dingin an kal lioah kaphnih kar kahdohnak a chuak i, PDF nih khuabawipa Htun Aung Kyaw a meithal M-22 zun 1, kuan bawm 3 le kuan 37 cu an lak, tiah theih a si.

Khuabawipa Htun Aung Kyaw cu hriamnam i bochan in khuami hna cu tangka a hal hna, CDM tuahtu hna zong a tlerhkhawn lengmang hna caah Myingyan Black Tiger (MBT) le ṭangṭi phu hna nih an kah thah. Myinchan, Nuahtukyi(နွားထိုးကြီး), Taungthar, Monywa le Myaung peng ah MBT cu kan cawlcang. Cucaah SAC ralkap kuttang rianṭuantu hna cu kan in doh hna lai, tiah Myingyan Black Tiger (MBT) in ṭuanvo ngeitu nih a chim.

KNU Brigade 6 hmunram Teybawbu(သေ့ဘော့ဘိုး) khua pawngah nizaan September 22 ah SAC ralkap le Cobra Column kar kahdohnak a chuak i, SAC ralkap a thimi le aa hliammi an um, tiah Cobra nih cathanh an chuah. Myawaddy-Wawlay lam thlanglei kap, Taybawbu khua pawngah umhmun khuar aa timmi SAC ralkap Tatma 44 kuttang NahBahHah (3) nih a hruaimi Khah Mah Yah 104 le KNLA Battalion 27 Cobra Column le Companny 2, Dawn Company Drone phu le Federal Wings phu hna i bawm in an kah hna, tiah theih a si.

Cu kahdohnak ah hmuithiam sniper ralkap 2 nih SAC ralkap 2 an thah hna pinah drone in bomb an thlak chap hna caah SAC ralkap 5 an thi, 2 hliamhma an pu, tiah Combra Column nih cathanh an chuah. KNU Brigade 6 hmunram kahdohnak ah SAC ralkap nih hriamngan le vanlawng an hman pinah ke ralkap tam tuk nih rallam an sial ko nain, KNLA le ṭangṭi phu hna nih fak tuk in an kah ve hna caah SAC ralkap lei a thimi le hliamhma pumi an tam, tiah theih a si. CRd-The Chin Post

Kachin ramkulh, Shweku peng Moesit(မိုးစစ်) le Yelay khua ah nizaan September 22 zaanlei sangah SAC ralkap nih hriamngan an kah tuk caah tanghnih cawng liomi ngakchia pa Zwe Naing Moe cu hriamngan kuan nih a khen caah a nunnak a liam tiah tualchung mi hna nih a chim. Shweku khuachung Shwepawkyun(ရွှေပေါ်ကျွန်း) pura ah umhmun a khuarmi SAC ralkap 100 hrawng nih, Shweku in khattelei a ummi khua ah hriamngan an kah tuk caah Moesit le Yelay khuami hna zong hliamhma an pu. Moesit khuami tanghnih cawng liomi pa zong hriamngan kuan nih a khen caah a hmun ah a thi colh, tiah theih a si.

“Shwepawkyun phura ah umhmun khuarmi SAC ralkap pawl nih timh ciammam in khua lei hoih in hriamngan an kah caah tang hnih cawng lio ngakchia pa Zwe Naing Moe cu a nunnak a liam. Moesit le Yelay khuami tam ngai hliamhma an pu,” tiah tualchung mi pakhat nih a chim.Sagaing ramṭhen, KhinOo peng khuate ah SAC ralkap an lut i, khuami inn le lo an khanghpiak hna caah khuami 10,000 an zam, tiah tualchung mi hna sinin theih a si.

KhinOo peng ah SAC ralkap No. 13 in ralbawi Captain Zaw Htet Aung nih a hruaimi SAC ralkap 200 leng le motor 9 nih September 21 zinglei sml 1:30 hrawng ah rallam an sial ruangah KhinOo peng khuami hna cu an dihlak in an zam hna, tiah theih a si. “Naupawi lio, pitar, putar le nu le ngakchia hna cu cawleng a kan citter hna i, ruahkham, muka an kan khuh hna. Hi tluk a linh lio i ruahkham muka khuh cu a har ngaingai ko. Zaan ruah a sur zongah cawleng cungah ṭhut a si,” tiah tualchung mi pakhat nih a chim.

Cu pinah SAC ralkap nih KhinOo peng Tinpawngkar(သင်ပေါင်းကာ) le Angia Thiha Taw(အညာသီဟ​တော) khua hna zong an hrawh i, thil mansung thilei an fir. Thakaya(သာဂရ) khuami Htey Maung(70) cu SAC ralkap nih an thah i, khuami nih an din mi tikhor chungah a ruak cu an hlonh, tiah theih a si. Magway ramṭhen, Seikphyo(ဆိပ်ဖြူ) peng Wazi seh zung le Kah Pah Sah 22 hriamnam sernak seh zung kar a ummi Thanpayapin(သံပရာပင်) , Shialauk(ရှားလောက်) le a dang khuate 13 in khuami 20,000 hrawng cu ram lakah kan zam dih hna, tiah tualchung mi hna nih an chim.

Sagaing ramṭhen, Myaung peng Nabet(နဘက်) khua pawng um PDF Battalion 6, Companny 3, Bo Nay Toe Guerrilla thiamhlei phu sakhan cu nizan September 22 zing sml 5:00 hrawng ah SAC ralkap nih an lak, tiah theih a si. Rallam hmun hnih in SAC ralkap nih an sial i an nam hna caah PDF he kahdohnak a chuak i, Bo Nay Toe ralkap he ṭangṭi phu a simi Bo Tauk Htun phu(MBTT) in ralkap 1 a nunnak a liam, tiah Bo Nay Toe Guerrilla phu sinin theih a si.

“Nichuah leiin SAC ralkap 40 hrawng le thlanglei in SAC ralkap 70 hrawng an ra. Kan sakhan ah PDF ralkap 50 tluk lawng kan um i, mins 3 chung hrawng kan i kah hnuah kan sakhan cu an hrawh dih. Tangka, bomb sernak thilri le kutser meithal zun 3 an lak” tiah Bo Nay Toe phu in chimphuannak nawlngeitu nih a chim. SAC ralkap nih PDF sakhan cu an luhhnawh caah PDF ralkap hna cu hnu an i thawn i, tangka kyats sing 20, bomb sernak thilri le a dangdang thilri tam ngai cu SAC ralkap nih an lak,” tiah theih a si.

Myanmar ramchung ah 2022 kum thla 6 chungah hriamtlai phu kar buainak le tualchung mi hliamtuarnak le thihnak hi vawlei cung ramkip vialte lakah Myanmar ramchung ah voi tambik a cang tiah American hrambunh hriantlai buainak a chuahnak hmun hlathlainak a tuahtu phu ((Armed Conflicts Location and Event Data Project – ACLED) nih September 18 ah Twitter ah an langhter.

Cu phu nih cun Myanmar ram telhin ram 50 leng hriantlai phu hna i an buainak le thilcang hna cu felfai tein record a lak tiah theih a si. Myanmar ramchung 2022 January thla in June thla tiang thla 6 chung ah SAC ralkap uk duhlo in cawlcanghnak fakkhun in tuah a si i, cu cungah uknal a la tu SAC ralkap hna nih thazaang a hleihluat tukin thazang an hman tiah ACLED phu nih cun an chim. Nunnak liammi hna le hliamhma tiarmi dihlak hi 11,000 leng an si tiah ACLED phu nih an langhter na in nunnak liammi le hliamhma tuarmi zat tucu fiang tein ṭhancheu le langhtermi a umlo.

Myanmar ralkap nih hin a nganbikmi sualnak a tuah caah a tuah man cu a in ve hrim a hau tiah NUG president zung in chim phuannak nawl ngeitu U Kyaw Zaw nih a chim. Sagaing ramṭhen, Depeyin peng Latyatkune khua ah SAC ralkap nih vanlei kahdohnak a tuah caah September 16 nikhat chung ah ngakchia minung 6 teilh in, tualchung mi 19 an nunnak a liammi mi hmuh tikah Myanmar ralkap nak in a sualdeuhmi ralkap hi an um ti lai lo tiah U Kyaw Zaw nih cun a chim.

ACLED nih cathanh an chuah ningah 2022 thla hramthok in thla 6 chung ah ralkap kahthahnak ruangah tualchung mipi nunnak a liammi hi vawlei cung hmunkip ah Myanmar hi a tambik a si i, a pa hnihnak ah Afghanistan le a pathumnak ah Yemen ram a si tiah an langhter. SAC cozah le hriamtlai phu kar buaibainak hi 2022 kum thla 6 chung ah ramṭhen le ramkulh 14 ah a cang tiah an langhter chih.

Burma Human Rights Network i cazin ning ah SAC ralkap nih kutthlak in thahnak an tuahmi ruangah tualchung mipi nunnak liammi hi thla tin zakhat renglo an si i, SAC ralkap nih hramhram uknak a lak thla 19 leng chungah hin nunnak liammi a thong renglo an si cang tiah U Kyaw Win nih a chim.

Monywa ah nu pakhat thah a ton hnu ah a ruak cu buri chungah an khumh i nihin September 23 zinglei ah lamkam ah an hlonh tiah theih a si. Buri chungah khumhmi nu pakhat a ruak cu Monywa khua helnak lam set-hmuh-zung pawngah an hlonh tiah theih a si. Thah a tongmi nu hi kum 20 hrawng a si i, a kut hri ṭem buin le a hmai mei duah hma he hmuh a si tiah a ruak a la tu Monywa mi bawmchantu phu hna sin in theih a si.

Myanmar ramchung ah nifatin ngawt in Covid zawtnak a karh i, September 1 in September 22 tiang zarhthum renglo chungah Covid zawtnak in nunnak liammi 14 tiang an phan tiah theih a si. September 1, 4, 5, 6, 13, 14, 21 le 22 ah Covid zawtnak in nikhat minung pakhat an nunnak a liam i, September 18, 19 le 20 ni hna ah nikhat ah minung 2 an nunnak a liam tiah SAC ralkap kuttang um ngandamnak lei vuanci zung nih an thanh.

SAC ralkap kuttang um ngandamnak lei vuanci zung nih September 22, zaan ah cathanh an chuah ning ah minung 12,236 cu checkhlatnak kan tuah hna i Covid-19 zawtnak a ngei ko tiah kan fehter mi mizaw thar hi 409 an si, cu chungah minung pakhat cu a nunnak a liam tiah an thanhmi ah cun an langhter.

Ramchung ah Covid zawtnak i chawnhnak hi a luancia August thla tiang ah cun 100 luan hrawnglawng a si na in, tutan September thla chung ah hin hngalngai in zawtnak aa chawnhmi an karh i 400 leng tiang an karh tiah theih a si. September 22 tiang Covid-19 zawtnak aa chawnhmi dihlak hi 620,444 an si i nunnak liammi dihlak hi 19,452 an si tiah September 22 ah an thanhmi cain chung ah an langhter.

September 22, zaanlei suimilam 4:00 hrawngah Tamu in Aungzaeyiah lei ah rallam sialtu SAC ralkap nih an duhnak hmun paoh an kah caah khualtlawng lio mi, tualchung mi pakhat kuan hliamhnak in a thi tiah theih a si. SAC ralkap lei kuan hliamhnak ah nunnak liammi tualchung mi pakhat cu Tamu pengkomh, Myotit peng Minta khua ummi Ko Htay Win a si i, a sining hlat tikah amah cu pyosawhṭi fekngai in a ṭanhtu chungtel pakhat a si tiah theih a si.

SAC ralkap nih rallam an sialnak an lamthluan ah hriamngan le hriamhme cu puah thlorh in an puah, cun Tamu PDF battalion 1 le tualchung hriamtlai phufonh kar suimilam pakhat tluk hrawng kahdohnak a chuah hnu ah SAC ralkap 12 nak tlawmlo an thi tiah PDF battalion 1 nih cathanh an chuah. SAC ralkap kuttang um Pa-O pyituhsit(PNO) phu hna nih an tlaih i an thahmi hna PNLO ralkap 5 ruak cu PNLO sinah an pek duh hna lo caah an hmanthlak zoh in ruakhumhnak an tuah tiah theih a si.

” PNO nih ruak an kan pe lo, kan lung a fahtuk caah kan nawl hna lo, a umchun an hmanthlak zoh in ruak humhnak le i ṭhutpinak kan tuah ” tiah bawmchantu phu hna nih an chim tiin Khamhṭi radio nih a chim. PNLO kuttang um PNLA bawi Khun Htun Oo telhin minung 5 cu PNO pyituhsit nih September 14 ah khan an rak tlaih hna hnu ah an thah hna tiah PNLO nih cathanh an chuah.

PNLA ralkap hna cu an umnak hmun ah chikhat an tlunlio ah Pinlaung(ပင်လောင်း) peng Wapyune(ဝါးပြုံး) khua ah an rak tlaih hna, cun an thah beh hna tiah PNLA ralbawi pakhat nih an chim. PNO cu SAC ralkap he i fonh in Shan ramkulh thlanglei hmun cheukhat le Karenni hmunram ah cawlcanghnak a tuahtu pyituhsit phu an si. PNLA cu NCA min thutnak a tuahtu phu zong an si i SAC ralkap he biaruahnak a tuahtu phu pakhat zong a si. Crd-The Chin Post

Be the first to comment

Leave a Reply

Your email address will not be published.


*