
Khuapau Dohthlennak A Hlawhtlin Khawh Nakhnga Bawmh Caan A Cu Cang – By. Scot Marciel
==========================
Hramhram nawlngeihnak latu SAC he pehtlaihnak a ngeimi hna hi phu 3 in ṭhen khawh a si. Phu 1 nak cu ningzah a hngal lomi Russia, China le India an si i Russia le China lebang nih cun anmah ca hlawknak lawng zoh in SAC cu hriamnam an bawmh. Phu 2 nak cu a phungmen in dirhmi le lung aa rual lo ngaimi ASEAN a si. Hi hna hi kan hnu kum ah an tuahmi a fiang lomi le hmual a ngei lomi hnatlaknak phun 5 kha pehtlai in an i tlaih peng. Phu 3 nak cu nitlak lei ram hna an si i cu hna nih cun SAC cungah dantat phihkharnak le lungtlin lonak fak piin an tuah i harnak a tongmi mizapi bawmhnak zong an pek hna.
Asinain phu 3 nak hna zong hi hriamtlaih in dohthlennak tuah cu tha an pe lo i biatak tein bawmh ding zong an duh lo, cu nak in san a tlai lomi ASEAN hnatlaknak phun 5 kha an i tlaih ve i hmual a ngei lomi lam kha ralring tein zulh an i zuam. Ramdang nih zeiruangah bawmhnak an kan pek hnga lo ti hi Myanmar mipi hna biahalnak a si. Atu hi an dirhmun cu tuksaphur a si. Mipi buainak, a ṭumchuk lengmangmi chawkhelrian, khuasak tintuk harsatnak pin ah SAC ralkap hna nun hrannak, nawlngeihnak i hruhpi chihnak le chawkhelrian thiam lonak ruangah mipi a thong leng an thi i ramchung hmunkip ah rawhralnak a chuak. Hi bantuk zanmang chia hi fawitein a dong lai lo.
Myanmar ram i a hmailei kong cu atu lio ramchung i a cangmi thil nih biakhiahnak a tuah te ko lai nain SAC caah dotla si khawhnak lam a simi 2023 thimnak an tuah hlanah ramkip nih lehrulnak an tuahmi kha a biapi tuk hringhran. Thimnak tuah hlanah SAC nih cun mipi an lung a dongh nakhnga hremnak a phunphun an tuah lai. Dohdaltu hna zong tlaikhihnak le tazacuainak an tuah chin lengmang ko lai. Khatlei ah SAC tei khawhnak dingah NUG le dohthlennak tuahtu hriamtlai phu hna nih ramkip bawmhnak hmuh dingin an i zuam lengmang fawn lai. Cuaithlainak in thlai tikah ramkip nih Myanmar buainak kong i an i thlaknak hi zero (0) level lawng a si rih.
Russia, China le India nih hriamnam le hmurka in SAC an bawmhnak le ramkip nih SAC cungah sualphawtnak le Myanmar mipi hna dirkamhnak an tuahmi kha cuaithlainak i vun thlaiṭi tikah an rih-zan an i tluk ngaingai. Atu bantukin a kal rih ahcun ramkip nih cohlanmi si khawhnak ding le hramhram uknak fehternak dingah SAC nih hmaikum ah fawitein thimnak an tuah khawh lai ti fiang tukin hmuh khawh a si. Cuticun Myanmar mipi hna cu harnak an tong rih lai. Cun nitlaklei ram hna nih Ukraine an bawmh bantukin zeiruangah dah uknak chiahru a dohtu kannih vial hi an kan bawmh duh hnga lo tiin Myanmar mipi nih biahalnak an tuah lai.
Atu cu US hruaimi nitlaklei ram hna nih SAC cungah a lungtling lomi ASEAN ram cheukhat hna he i bawm in khuapau dohthlennak a hlawhtlin khawh nakhnga bawmhnak pek dingin biakhiahnak tuah caan a cu cang. Cu bantuk bawmhnak pek dingah cun Myanmar ramchung dirhmun le boruak kha fiangtein zohfel a herh hmasa lai. Hi buainak hi ramkhel bu pakhat le pakhat karlak ah a um tawnmi buainak men a si lo. Hi buainak hi kum tampi tlungcungmi hna he kahdohnak le Rohinya miphun hna cungah miphun cihmihnak an tuah hnuin ASEAN hmunhma chungah kan hmuh bal lomi tuksaphur sualnak, nun hrannak, nuhrin covo buarnak a phunphun a tuahtu SAC ralkap hna dohdal dingin mipi an thawh a si.
ASEAN hnatlaknak phun 5 cu tonbiaruahnak in daihnak ser i timh a si caah a hlawhtling lo. Hi ASEAN hnatlaknak hmangin SAC ralkap nih mipi cungah an tuahmi sualnak ngolter khawh a si lai lo i ASEAN palai (aho an si hmanh ah) zong nih MAH le a ralbawi hna cu lungput ṭha ngei dingin lemsoi khawh an si fawn lai lo.
Fak piin dantat phihkharnak tuahnak nih SAC cu an lungthin a ṭhumhter khawh hna lai ti kan i fian hlan cu Myanmar mipi hna nih an cohlanmi ramkhel biaruahnak a chuak kho lai lo. July 25 ah dohthlennak tha a petu miphun 4 hrithlai in an thahmi hna kha SAC nih ASEAN hnatlaknak an buar a si i thla 15 chungah hlawtlinnak a pelte hmanh a hmu lomi ASEAN hnatlaknak phun 5 cu a thi cang i thlan ah vui ding lawng a taang cang ti kha lungfian cio ding kan si cang.
Atu bantukin harnak chungin Myanmar ram a luat khawhnak lam umchun cu SAC tei hi a si ko. Tei cikcek khi a si khawh lo hmanh ah caansau an dir khawh lonak dingah an thazaang der lak in tuah a si. Cu lo cu lamdang a um ti lo. SAC nih cun 2023 thimnak tuah i Myanmar ram hi party pakhat uknak tangah luhpi an timhmi a si. Myanmar mipi hna zawnruat in daihnak le ṭhanchonak a um khawh nakhnga ramkip nih kan i zuamnak hi thuk deuh in vun tuaktan i khuapau dohthlennak a hlawhtlin khawh nak dingah a ṭha deuhmi le hmual a ngei deuhmi policy ser a hau. A hleice in ramkip hruaitu hna nih a tanglei hi kan ruahchih hrimhrim a herh.
Malaysia nih ruahnak an chuahmi bantukin zeihmanh san a tlai lomi ASEAN hnatlaknak phun 5 kha hrawh ding. NUG le tlangcung hriamtlai phu (EAOs) hna, zatlangbu cawlcanghnak le SAC dohdaltu bu dang hna he lenglang tein pehtlainak tuah ding. NUG, National Unity Consultative Council (NUCC), ramkulh uknak bu, tlangcung hriamtlai bu tang i a ummi zatlangbu dang hna le hramhram uknak dohdal cawlcanghnak tuahtu hna telh in dohthlennak tuahtu hriamtlai hna sinah bawmhnak tampi pek ding.
SAC ralkap in a zammi hna bawmhchanhnak telh in NUG le amah he aa pehtlaimi bu hna caah tangka luhnak lam kawl in ser piak ding.
US a phanmi dohthlennak tuahtu hna caah bawmhnak pek ding, asiloah zeidang dang zong bawmh ding. Thailand, India le a dang ram ah a phanmi Myanmar siangngakchia hna caah fimcawnnak he aa pehtlaimi bawmhnak pek ding (Online in cawnnak le NUG/EAOs hna tuahmi sianginn ah bawmhnak pek ding).
Hramhram uknak dohtu cozah hna he khuakhan lairelnak ngeih i hmuichon phihkharnak (targeted sunctions) tuah i SAC tangka hmuhnak lam phih piak, asiloah tlaihpiak. EU nih SAC tangka hmuhnak lam nganbik Myanmar Oil and Gas Enterprise dantat phihkharnak a tuahmi ah US zong i tel ve ding. SAC sinin minung hawi zawnruah bawmhnak pekmi vialte ngol ding. UN General Secretary hruainak in Thailand le India sinin bawmhnak peknak kong tawlrelnak tuah ding.
Rohingya miphun cungah miphun cihmihnak an tuah tiin Gambia ram nih taza an cuaimi kha thapek ve i ramkip zulhphung ningin SAC hi dantat a si khawhnak dingah a lamkip in i zuam ding. A donghnak bik ah UK Embassaor hlun Derek Tonkin nih a chim bantukin NUG palai zung an onnak ram hna nih thuk deuh in biaruahnak ngeih i bawmhnak pek ding.
A cunglei ka langhtermi hna chungah atu i a herh bikmi cu SAC a doh cuahmahmi hriamtlai hna bawmh a si ko nain cu lawng cun a za lai lo ti kha ramkip nih kan i fian a herh. A luan ciami thla 18 chung i a rawkmi vialte sersiam ṭhan ding, a luan ciami le atu i an sualnak ruangah SAC nih ṭuanvo lak ding, Rohingya miphun le tlangcungmi hna kongah Myanmar ram cu harnak le buainak a tong peng ko rih lai.
Khuapau dohthlennak ah bawmhnak pek i a rawk cangmi sersiam ṭhan rian hi a tlamtling hrimhrim lai ti chim awk cu a ṭha lo. Palhnak zong tampi a um kho ko. Asinain cu rian cu teinak hmuhnak dingah ruahchannak pakhat a si. A ruang cu SAC nih nawlngeihnak an tlaih chung paoh cu Myanmar ramkhel cu ruahchannak um loin a mui peng rih ko lai. (Kum 2016-2020 chung US Embassador to Myanmar a ṭuanmi Scot Marciel nih United States Institute of Peace-USIP website ah a ṭialmi “It’s Time to Help Myanmar’s Resistance Prevail” timi cabia ka lehmi a si. A ṭialning tein leh si loin aa tlakning in ka vun leh).
Relchap, SAC Nih Uknak An Lak Ni 569 Chung Ah Thah A Tongmi 2233 An Phan Cang!: AAPP nih August 23, tiang cathanh a chuahning ah SAC ralkap nih nawlngeihnak a lak ni 569 chung ah, sualnak ngei lo tualchung mi 2233 thah an tong. Tlaih a tongmi dihlak hi minung 15,212 an phan i, cu chung ah luatnak a hmu cang mi dihlak minung 3,075 an si.
Mying Peng Kahdohnak Ah SAC Ralkap 13 An Thi, PDF Ralkap 6 An Nunnak A Liam!: Magway ramṭhen, Myaing pengchung ah August 22 le August 23 ah khan SAC ralkap le tualchung hriamtlai phu kar kahdohnak a chuak. August 22, zaanlei suimilam 4:30 hrawng ah Myaing peng Tadwait(သဒွတ်) khua nitlak lei ah kahdohnak an thawk i, nihnih chung kahdohnak ah SAC ralkap 13 an thi. PDF chungtel 6 an nunnak a liam, tiah Pale People’s Defence Force-Headquarters battalion in ṭuanvo ngeitu nih a chim.
Fak ngai in hliamh a tongmi SAC ralkap hna nih cun August 23 ah Tadwait(သဒွတ်) khua cu an khanghtak theih a si. Cu kahdohnak cu Pale People’s Defence Force-Headquarters in battalion 2, battalion 6, God Of Myaing, Myaing Hero Generation, Saka(စကား) pah-kah-phah, 7 Star, tualchung hriamtlai PDF le People Revolution Army hna an i bawm, tiah theih a si.
Kalaymyo Ah PK(Traffic Police) Aung Myint Maung Thah A Tong, Kalaymyo, Tazin sang ah ummi, pengkomh palik zung hmai ah nihin August 24 zing sml 7:00 hrawng ahkhan PK(traffic police) Aung Myint Maung cu meithal kahnak in thi, tiah theih a si. Aung Myint Maung cu palik zung hmai lam or ah a ummi dawr ah changreu a caw i, a ṭin lei ah motor pakhat cung in meithal in an kah, tiah theih a si.
Pengkomh zung pawng ah nizan August 23 in SAC ralkap, palik le PK i bawm in cycle number a ngei lomi hna cu dan an tat hna i, phaisa an liamter hna. Cuti dan an tat hna a thaizing ah PK Aung Myint Maung cu thah a ton caah palik le PK cawlcanghnak dokalhnak ah ruah khawh a si.
Tanghra Exam Pek A Duhmi Hna Nih A Ra Lai mi Thla Chung Ah Sok Ding In SAC Nih An Thanh, Tukum 2022, ah tuahmi tanghra examination ah a sungmi hna le a ruang tampi ruang ah exam a pe kho lo mi siangngakchia hna ca ah a ra lai mi 2023 kum cu a hnubik ah chia in tanghra exam kan tuah lai, tiah SAC nih cathanh an chuah. 2023 kum chung ah exam a duhmi hna nih soknak ca cu September 1 in September 30 tiang sok khawh a si, tiah SAC nih August 23 ah cathanh an chuah.
Exam tuah a duhmi sianghngakchia hna nih minung pakhat ah Ks 900(soknak form le a herhhai mi) pek ding a si lai, tiah an langhter chih. A luancia 2021-2022 cacawn kum ah tuahmi tanghra exam ah Myanmar ramchung huap in exam tuahtu dihlak hi minung 281,751 an si. Cu chung ah minung 142,077 nih hlawhtlinak an hmuh. Cucu ramchung zatuak in 46.88 an si, tiah SAC nih cathanh an rak chuah.
Monywa-Yarkyi-Kalewa Lampi Nihnih Chung Kahdohnak Ah SAC Ralkap 20 Hrawng An Thi, Sagaing ramṭhen, Monywa-Yarkyi-Kalewa lampi, Intaingtaw(အင်တိုင်းတော) khua pawng ah SAC ralkap le PDF ṭangrual phu karah nihinh chung kahdohnak a chuak i, SAC ralkap 20 hrawng an thi, tiah Shwe Tarih Kan(ရွှေတြိဂံ) PDF Battalion Golden Triangel Force(GTF) nih cathanh an chuah.
Nizan August 23 zanlei ah Monywa-Yarkyi-Kalewa lampi mengtung 29 kahdohnak ah SAC ralkap le GTF, B21, DGF, Naga Brother, CGYDF, KLG le PDF ṭangrual phu 4 hna i bawm in an kah hna, tiah theih a si. SAC ralkap hriamngan kuan nih PDF ralkap 2 a khen hna nain, hliam faak an pu lo. Tualchung mi inn 5 zong SAC ralkap nih an khangh, tiah GTF nih an langhter.
Nihin August 24 zinglei ah SAC ralkap nih hriamngan an kah caah GTF ralkap 1 a ban ah hliamhma a pu. SAC ralkap nih hriamngan an kah tuk caah hriamnam le zen-kuan kan herh tuk, tiah GTF nih an langhter. August 22 lio zong ah Yinmarbin peng Kapaing khua cu, SAC ralkap nih an rak khangh caah GTF ralkap nih an kah hna i, SAC ralkap 2 an rak thi.
Khin U Le Inntaw Peng Kahdohnak Ah SAC Ralkap 10 Hrawng An Thi, Ye-U khua in a chuakmi SAC ralkap 50 hrawng cu KSO, Wolf Guerilla(Ye-U), le Khin U – Dog Killers phu nih, nihin August 24 zinglei ah Khin U peng, Mumyitku hlei ah bomb in an puahhnawh hna caah SAC ralkap 10 nak tlawm lo an thi, tiah Khin U Support Organization nih cathanh an chuah.
SAC ralkap 50 hrawng cu PDF ṭangrual phu hna nih bomb lung thum in voihnih an puahhnawh hna caah ralkap 10 nak tlawm lo an thi. SAC ralkap nih tualchung mi motor pakhat cu hramhram in an chuh i, hliamhma pumi ralkap cu an sakhan lei ah an kalpi hna, tiah theih a si. Sagaing ramṭhen, Inntaw peng Nabar khua ah SAC ralkap 50 hrawng le KIA, PDF, ABSDF ṭangrual phu cu nizan August 23 ah an i kap i, SAC ralkap lei in a thimi an tam ko nain, a thimi zat tu cu kan fehter kho rih lo, tiah Inntaw PDF nih cathanh an chuah.
SAC ralkap nih hriamngan an kah ruangah Nayakhawng(နားရခေါင်) khua inn hnih a rawk. Cu khua pawng ummi inn le dawr an baoh i sui, phone le a dang thilri mansung hna zong nih an fir. SAC ralkap nih, hriamngan duh paoh in an kah ṭhan caah Pineykone(ပိန္နဲကုန်း) khuami kum 40 tluk pakhat a nunnak a liam, tiah Inntaw PDF nih an langhter.
Taze, Kani Le KNU Brigade 1 Hmunram Kahdohnak Ah SAC Ralkap 32 An Thi, Sagaing ramṭhen, Taze le Kani peng ah nizan August 23 ah kahdohnak a chuak i, SAC ralkap 19 an thi, tiah PDF nih an chim. Taze peng Chaungsone khua in a chuakmi SAC ralkap pawl cu August 23 zing sml 9:00 hrawng ah PDF ṭangrual phu hna nih bomb an puahhnawh hna caah ralkap 4 nak tlawm lo an thi i, 15 hrawng hliamhma an pu, tiah theih a si.
Chaungsone in Aungchanthar khua lei a kalmi SAC ralkap Kah Ma Ya 114 cu Taze PDF Battalion 6, 7, 8, 10, 16, TazeTiger, KPK, TSR, PLA, TCRF, PRLF, SAF peng Pah Kah Pha le Pah La Pha hna nih caan sau nawn kan kah hna, tiah kahdohnak ah aa tel vemi PDF ralkap pakhat nih a chim. Taze peng ah rallam a sialmi SAC ralkap 200 hrawng cu Meik Hti Lar ah umhmun khuarmi Kha Ma Ya 113 an si i, PDF he voi 8 an i kap i, ralkap 50 leng an thi, tiah theih a si.
Mon ramkulh, KNU Brigade 1 hmunram ah a luancia August 19 zanlei sml 5:10 ah Letpanpin khua pawng ah umhmun khuarmi SAC ralkap 100 hrawng le KNLA ṭangrual phu hna kahdohnak a chuah caah SAC ralkap 13 an thi, 4 hliamhma an pu, tiah KNU nih cathanh an chuah.
BGF Sakhan Kahdohnak Ah BGF Ralkap 4 An Thi, Meithal Le Zen-Kuan Tam Ngai An Laak: Karen ramkulh, Mutaw pengkomh Dwelu peng SAC ralkap kuttang BGF sakhan cu KNLA Brigade 5 nih August 22 zing sml 2:00 hrawng ah an kah i, BGF 4 an thi, tiah KNU-Mutaw nih an thanh. KNLA Brigade 5 nih BGF sakhan an laak pinah M-16 meithal zun 2, AK-47 zun 1, phone 2, kut cheh bomb lung 6, RPG-7 kuan lung 7, M-16 kuan bawm 1, AK- 47 kuan bawm 3 le seh meithal kuan 94 an laak, tiah theih a si.
SAC ralkap kuttang BGF nih tualchung mi hna cu an hrem hna pinah ngunkhuai zong an khawlh hna, tiah theih a si. August 20 lioah BGF ralkap No. 1013 in ralbawi pakhat nih, Dwelu peng Kaingtaw(ကိုင်းတော) khua telh in khuate 5 in khuami 500 hrawng cu, Kamamaung(ကမမောင်း) khua ah hramhram in rammi sinak Identity card a tuahter hna i, minung pakhat ah kyats sing 3 a hal hna, tiah KNU-Mutaw nih cathanh an chuah.
Shiataw Peng Punchaung Sakhan Kahdohnak Ah SAC Ralkap 5 An Thi: Karenni ramkulh, Shiataw(ရှားတော) peng Punchaung pawng umhmun khuarmi SAC ralkap sakhan cu, Karenni ṭangrual phu hna ni August 16 zinglei ah bomb in kan thlak i, SAC ralkap 5 nak tlawm lo an thi, tiah KNDF Battalion 2 nih cathanh an chuah.
Cu kahdohnak ah cun KNDF nih drone in bomb kan thlak caah SAC ralkap hriamngan pakhat a rawk, tiah an langhter. KNDF nih bomb an thlak dih in sakhan um SAC ralkap nih an kah len ko hna nain, KNDF lei a thimi le aa hliammi an um lo. Cu kahdohnak ah cun KA, KNDF Battalion 2 le 14 hna i bawm in an kah hna, tiah theih a si. Crd-The Chin Post
Leave a Reply