
Kawlram Mipi Bomhchanhnak Ka Peek Peng Ko Hna Lai-Norway
===============
Myanmar mipi hna i Democracy ngah khawhnak an khual lam ah pehzulh in bomchanhnak kan peek peng ko hna lai tiah Norway Embassy nih cathanh a chuah. Tuni September ni 15, International democracy ni ah Myanmar ram kongkau he pehtlai in Norway Embassy nih a tubantuk in cathanh a chuah nak hi a si.
Myanmar democracy thlen khawhnak le daihnak cu bomh peekchanhnak ah Norway ram aa teltum ve nak sector (Section) ah a zungzal in bomhnak cu ka peek ko hna lai tiah an langhter. Myanmar ram ah tuni cu, Mipi hna a tu caan ah congah awk a tlak mi an ngah khawh lomi mipi nawl ngeihnak hna le zalonnak a um nak kong an kan theihtertu(hmuhsak) ni a si.
Ram tampi hna nih an ton cia bantukin Democarcy goal tung hmuitimh pakhat a si bantuk in caan saupi chungh rak pah (tuar) mi a taktak ah a cang mi thil pakhat zong a si, ti zongin an langhter.
Tamu ah ti dawpnak seh a firtu pa an tlaih hnu ah an luatter ṭhan, Sagaing ramṭhen, Tamu khuachung Sandako (ဆန္ဒကူး) sang saram sibawi inn ah thilri a firtu mifir pakhat cu nihin September 15, zinglei suimulam 5:00 ah Gorkha mino nih an tlaih tiah theih a si. Thil a firnak saram sibawi inn ahcun inn ngeitu an umlonak a sau cang i, cu inn ah cun voithum tiang thil a fir cang tiah theih a si. Gorkha mino phu chungtel pakhat nih cun ” nihin zinglei suimilam 4:00 hrawng a luh in bawh a si cang, suimilam 5:00 hrawng ah ti dawpnak seh a fir i a rak chuak, cun sangchung ummi Gorkha mipi nih an tlaih.
Cu a firtu ahcun Chinlay le Soetu tiin minung pahnih an i tel. Nizaan zong ah thing an fir i ruahsur lak ah an zuar rubes 300 an ngah. Hmailei ah thil fir tilo ding in an cawnpiak hna hnu ah kan thlahṭhan hna” tiah a chim. September 4 zaan suimilam 11:00 hrawng ah Zamyu Yadana (ဇမျူရတနာ) sianginn pawng ah misual 5 cu Gorkha mino phu nih an tlaih hna i palik kut ah an ap hna tiah theih a si.
Kalaymyo le Tedim ah Covid -19 zawtnak ngeimi minung 5 an hmuh hna, Sagaing ramṭhen, Kalaymyo ah Covid-19 zawtnak aa chawnhmi minung 2 le Chin ramkulh Tedim pengah Covid-19 zawtnak aa chawnhmi minung 3 kan hmuh hna tiah, SAC ralkap kuttang um ngandamnak lei vuanci zung nih nizaan September 14, zaan suimilam 9:00 ah cathanh an chuah.
Cu an cathanh chung ahcun Myanmar ram pumpi huapin September 12 zaan suimilam 8:00 in September 13, zaan suimilam 8:00 chung tiang Covid zawtnak a ngei tiah fehter mi mizaw hi minung 299 an si tiah an langhter. Cu an langhtermi chungah Sagaing ramṭhen chungin Covid-29 zawtnnak a ngei tiah fehter mi mizaw 11 an si i, cu chung in minung 2 cu Kalaymyo in an si tiah an langhter.
Kalaymyo in Covid zawtnak ruangah a damlo mi minung 2 hna cu ihnak 300 tlum sizungpi ah thlopbul an si tiah tualchung mi nih cun an chim nain, zeitin dah cu zawtnak an i chawnh ningcang a si timi bel fiang in theihmi a um lo. Ṭuanvo ngeitu hna nih Covid -19 zawtnak i chawnh kong ah an mah he pehtlaihnak a ngeimi hna cu dothlatnak tuah in um kal riakhiah piak an herh tiah tualchung mi cheukhat nih an chim.
Covid-19 zawtnak aa chawnhmi hna chung in 80% cu raikhamsi aa chunlo mi an si i, 15.9% cu raikhamsi voikhat aa chun mi an si, cun 4% cu raikhamsi tlamtling in aa chun mi an si i 0.1% cu raikham si tlamtling i chunh hnu ah aa chun nolh ṭhanmi an si tiah SAC ralkap kuttang um ngamdamnak lei vuanci department nih cathanh an chuah.
Paletwa peng ah, kawm(fangvoi) a tlat liomi bomb aa lamh sual caah faak ngaiin hliam a pu, Chin ramkulh, Paletwa peng, Ngapuai(ငပွဲ) khua mi, U Thein Aung cu, September 9 zinglei sml 11 luan hrawng lochung kawm a tlat lio ah bomb aa lamh sual caah fak ngaiin ai hliam tiah theih a si. U Thein Aung cu ai hliam le cangka in Paletwa Siinn ah an kalpi i, a kee khatlei cu a hliamhma a fah ngai caah, an tan piak tiah theih a si.
“Amah hi fa pakhat a ngei i, lo tuahin paw aa cawmmi an si caah siinn umthutnak kongkau ah phaisa bomhnak a herh ko tiah khuami sinin theih a si. Paletwa khuachung ah, AA le SAC ralkap kar kahdohnak ruangah, lo chung zongah vawlei chung phummi bomb a kenkip ah an tarh i lo kal zong ah kan nunnak caah tihnung a si tiah khuami hna nih an chim chap.
A luancia August 24 lio zong ah khan, Abaungthar khua mi a tlaumi pa pakhat an kawl lio ah, nu pakhat zong bomb aa lamh sual caah a nunnak a rak liam cang. Paletwa peng chung ah hin, 2022 kum chung ah, bomb lamh sualnakin ke bul mi le mitcaw mi dihlak hi minung 10 hrawng an um cang tiah theih a si.
Yeephyo peng, sualnak ngeilo thilzuar pa pahnih cu SAC ralkap nih an tlaih hna, Tanintharyi ramthen, Htawai pengkomh, Yeephyo peng, Hnan Kywae khua ah, nihin September 15 zinglei ah mah inn teah thil a zuar mi pa pahnih cu, SAC ralkap nih aruang um loin an tlaih hna i, motor in an kal pi hna tiah theih a si. SAC ralkap hna nih Ko Lwin Ooo le Ko AJu hna cu zinglei suimilam 10 hrawngah Vigo mawttaw he an ra i an tlaih hna hnu ah anmah duhnak lei ah an kalpi hna hi a si.
“Hi pahnih hna hi inn teah dawr a ong i thil a zuar cuahmah mi an si, cycle he khuachung ah i chawh in an zuar caan zong a um, tutan ah hin zeiruangah dah an tlaih timi tu cu kan thei lo” tiah khuami pakhat nih Mizzima ah a chim tiah theih a si.
Taiwan Cu Dollars 4.5 Billion Tlukman Hriamnam Zuarh Ding In, US Senate Nih An Fehter! China nih a tlerhkhonh cuahmahmi Taiwan caah US Senate nih US $ 4.5 billion tlukman hriamnam zuarh ding in an fehter tiah, theih a si. US nih cun Taiwan hi kum tampi hriamnam a rak zuarh bel cang i, Senate Foreign Relations Committee nih september 14 ni ah khan a tu bantuk in Taiwan humhimnak caah 4.5 billion cu kum 4 chungah zuarh dingin hnatlaknak an ngeih hi a si.
Senate Foreign Relations Committee nih cun ramhnih kar pehtlaihnak a that deuhnak ding ah Taiwan Policy Act zong an cohlan i an fehter colh tiah, theih a si. US nih China he raltuknak si lo le ramhnih kar i ngiarnak cu um hlah seh ti kan duh nain Jeo Biden hruaimi cozah nih cun Taiwan kan dirkamhnak cu fiang hlang tein kan langhter a hau tiah, Democrat Senator Bob Menandez nih a chim. Taiwan nih a mah tein a ram a runven khawhnak dingah a tu bantuk in runvennak hriamnam 4.5 billion man zyarh ding in hnatlaknak kan ngeihmi a si tiah, senate pakhat nih cun a chim ve.
Yangon, Yekyi Le Palaw Ah SAC Ralkap Kuttang Rianṭuantu Khuabawi Pathum Kah Thah An Tong, Yangon ramṭhen, Kunchangone(ကွမ်းခြံကုန်း) pengah SAC ralkap kuttang rianṭuantu khuabawi Soe Aung cu nizan September 14 ah kah thah a tong, tiah theih a si. Nizan September 14 zaan sml 7:00-8:00 karah Yangon ramṭhen, Kunchangone peng Tawku khua, khuabawi Soe Aung cu a inncung an kai hnawh i, meithal in an kahthah hi a si, tiah theih a si.
“Soe Aung cu amah inn lial ah an kahthah le cangka SAC Ralkap motor an phan colh. Tawku khua cu ralkap nih an kulh dih,” tiah tualchung mi pakhat nih a chim. Ayeyawaddy ramṭhen, Yekyi peng Zayethla(ဇရပ်လှ) khua, SAC ralkap kuttang rianṭuantu khuabawipa Tar Bu(တာဘူး) cu nizan September 14 zanlei sml 3:00 ah cycle in a kal lioah kah thah a tong i, a hmun ah a thi colh. Cu hnu tlawmpal mins 20 hrawng ah ralkap an phan i, a ruak cu an lak, tiah tualchung mi pakhat nih a chim.
Cu lawng siloin Tanintharyi ramṭhen, Palaw peng ah September 13 zing sml 11:05 ah Taungyakan(တောင်ယာကမ်း) khua, khua bawipa Yu Naing cu hngalh lomi minung 5 in an kah thah. Myeik-Dawei lamkam tiluhor ah a ruak cu an hlonh, tiah tualchung mi hna sinin theih a si. Crd-The Chin Post
Leave a Reply