Sagaing ramthen chungah a um mi ti le mei in le ralzaam, mipi ralzaam hna caah Myanmar kyats in 1,000,000 cu Myanmar model minthanh muidawh Kachin nnau a si mi Lu Lu Aung nih A chuahni lomhpi hna caah Sagaing ramthen mipi ralzaam hna caah bomhnak a pek tiah theih a si.
Relchap, Ka fanu ka khanchungah cauk rak ka lakpiak talaw tiah afial hnuah akhan chung aluh bakin voithum tiang tiang arak tlaihhrem hi asi. Kum sarih nghakchia telawng minung caah cun teiawk atha tunglo, zangfak tuk ava si hringhran dah. Kan kawlrampi kan cuanh tikah cun buainak lawngte buainak lawngte asi cang ko. Kan umnak kipah thinphangin khua kan sa tawn. Nghakchia tiangin zalongtein lente an icelh khotilo. Tutan zongah hmanthlak ah kan hmuhcio bang hin apaei nih cun afanu kum sarih telawng asirihmi minung cu voi sarih tiang bak arak tlaihhrem ti asi.
Khuaruahhar tukmi thil asi, fale hmanh zuahloin mahbantuk sualnak tuahtu hna cungah afakbik hremnak pek sihram she. Mah bantuk minung hna nihcun minung lungthin hi an rak keng hrim hrim rualo, saram lungthin hmanh an phan hme maw tiawk asi. Mah zangfah umtukmi nghakchianute i anu nih avapa hrangah athim mi nihcun afanu cungah nungchung tlaukho tilo dingmi hmaneh angeihter. Chikhatte biachahnak atuahmi nih afanute hmailei can ahrawh piak. Lengleh pawlnih va ngeih than duh zongah na vapa dingmi lungput le umtuzia thatein dothlat hmaisa tawn. Cutilocun tubantuk buainak hi tawn khawh cio asi. Mahtluk fihnung thil atuahtu bak hicu kan ram zong nih hin dim bak hlah sehlaw atha
Nunau hip theinak nei dingin mipa hin thil tampi na zuam a ṭul. Thinlung pitlinnak ihsin thok in cangvaih dan, hmuihmel, ṭongkam an zir rori a ṭul. Cu lawngah nunau lakah na dau a ṭha ding. 1.Vei khat tonawk ngah hnuah hlohsan lawk aw: Na uarmi nunau kha vei khat tonawknak nan neih tikah na duhzia langter aw. Vei khat nan tonawk belbel ta in hlohsan lawk aw. Reh reprep awla amah riangri in a lo hlam/ngaihven ciamco ding. Nunau thawn vei tam tuk tonawk leuhleuh asile mi an ning ol. Curuangah ngaihsak lo vekten umsan awla amah sawn riangri na tel loin a um thei lo mai ding.
2.Na dinhmun hngelhngehzia thei seh: Na hringnun nuam zetin na hmang timi thei seh. Cu lawngah nunau ih thinlung na hip thei ding. Anih cun na hringnun nomnak hmun pakhatkhat tal luah cak in a za nohnoh ding.
3.Laklawh zetin um aw: Nunau thawn pehparaw in na awm sung thu phorhsuak ṭheh hlah. A kauseu lawng laklawh zetin sim aw. Thuthup nei deuh khin lemcang aw. Na duh vio a si hmanah duh vek, duh lo vekin umsan aw. Cutikah nunau sawn in na thinlungput zaten theihsuak tum in a zuam ding ih a lo ngaihsak deuhdeuh ding. Cutin a suangtuahnak pawl na laksak, tinak a si.
4.Pa (man) nawn in um aw: Na thuamhnaw hruh dan, fashion ciahciah in thuamaw aw. Thil mankhung ciamco a ṭul hran lo ih nunau mit la dingin ‘Pa’ nawn ih na thuamawk kha a tawk ko. Nunau in vei khat an lo zohnak ah lunglut dingin thuamaw thiam aw.
5.Nunau tampi ih nel dingin um aw: Nunau pakhat hman neltu na neih lo asile fala in a lo ngainep thei. Cuvekin nunau tampi neltu na neih asile fala in an lo ngaisang thup ding. A umzia cu nunau tampi neltu na neih ahcun fala in a thik hai ding ih nangmah kha neitu can cang dingah a zuam ciamco mai ding.
6.Fel tuk siri khal a ṭha lo: Nunau tam sawn hin mipa felfai tuk an ngaisang vek nan, ngaizawng dingah an cai lemlo. Mipa ṭongkam ṭha ṭhualṭho hnakin ṭongkam bultan deuh, pa hrumhri khi an uar sawn. Hmai fai perper ringring hnakin ceiaw mumal lo mipa khi an uar sawn. Curuangah nunau kiang na um tikah ṭongkam siseh, cangvaih dan siseh na ralrin thiam a ṭul.
7.Na kut hmang thiam aw:Na ngaizawng thawn nan umtlang tikah daiziarten um men hlah. A kut kaihsak tla thiam awla lamzin ih nan fehtlang tikah a dunglam ihsin a liang pawk phah ih fehnak control tu vekin um thiam aw. A kuah tla kuah awla cutin culnel dan tawk na thiam asile nuam a ti vivo ding. Asinan luarkai tuk cu a ṭha ce lo. 8.Ihkhun parah na zei thiam a ṭul: Nunau/mipa ti loih kan diriamnak tawpkhawk cu nunau/mipatnak hman tikcu a si. Ihkhun parah zei na suah thiam hnuhnu cun nunau zo vek khalin an lo thlah thei nawn lo ding. (Ihburlen)
Kum 2022 Ah Ngeih Dingmi Lungput Kong Rak Rel Ve: Na mit in na hmuh ii na ton lomi cu na Kaa in va chim hlah. Aruang cu bia felfai lo a si kho. Na theihmi bia kha a hman bakmi a si tiah nangmah nih na hmuhton mi lawng kha chim. Na theih lomi bia cu ka thei lo ti kha tih hlah. Ka thei loh ti ko! A thei bantuk in naa umter a si ahcun nangmah lehlam na thil a rit menmen. Mi nih lung in an in cheh ahcun va chep ve duh hna hlah. An in chehnak lung tu kha na dirhmun a feh nakding lungphun ah cangter.
Minung hi kan tthancho, kan lar bakin dohdaltu kan ngei khun tawn. Dodal mi si an duh lo a si ahcun lar le minthan kha ii tim duh hlah. Buainak na ton a si ahcun ii chia rih. Bia na chimmi kha ii dinh ta law buainak cu amah tein an tian dih ko lai. Na sinak kha nangmah tein cawisan ii zuam law minih cawisan le thangthat lawng kha va bawh hlah. Khua a ruat kho lomi minung pawl he buainak na tuah hlah. Annih cu anmah le an caantawk, an sining he aakhat bang in anmah lawng va buai ko hna seh.
Mi nih theih an duh lem lomi biathli kha a chim phuangtu va si hlah. Biahman a si hmanhah, chim dih ding tinak a si lo. Thingthei cu a hmin hnu lawngah lawh ii ei a si bantuk in khuaruahnak zong hi tlamtling te le zei a si ti kha fiang tein a chuak hnu lawngah langhter ding a si. Nangmah le nangmah ka palh ii ti lengmang. Zeicahtiah ka palh ti kan ii theih hi “mi hman, miding” kan s ihram aa thoknak a si. Na thinlung chungah mi huatmi tamtuk ii chiah hlah. Cu nak cha cun kha lio caan ahkhan vawleicung ah keimah lawng hi ka um, tiah ruat law mi zeihmanh huat ding an ngei hna lai lo. Nangmah le nangmah naa huat a si le na palh tinak a si.
Mah le mah ii boachannak ngeihtluk in a tha mi a um lo. Asinain mah lungput nihcun that lo nak le porhlawtnak hmun ah in phak pi hlah she. Tangdor zong hi a tha ko nain, ralchiat tuk nak ah hmang fawn hlah. ‘Hohmanh ka care lo’ ti hmang hlah. Midang na care lonak kha nangmah le nangmah mual naa phohnak zong a si kho. Thil tha tampi tuah hi a sual loh. Asinain a rak kirthan lai tiah ruahchannak he mi va bawm hlah. Mah cu naa bochan a si ahcun a rak kirthan lo sual a si ahcun na thin hunnak mei na alh ter menmen lai. A
Nupi Tha Nunzia Kong Relchap : 1.Na Pasal Chungkhat Daw Hna – Na pasal cu na duh ii na vat cangmi a si caah dawt chin lengmang ding a um lo, cuti kan ti tikah na huat lai tinak a si lo. A biapi bikmi cu Nupi (Mo) tiah a rak in auh tu na pasal chungkhat pawl hna cung tu ahkhan na pasal na dawtnak kha va langhter. An rak in dawt lo le an in thangchiat hmanh ah nangmah nihcun dawtnak in lehrul hna law ni khatkhat ahcun na min a tha than lai.
2.Mi Thar Tuk In Um Hlah – Na pasal inn ah mothar/mithar bantuk in um hlah. Chonhkhenh a nuammi le komh a nuammi si ii zuam. Na duhnak chim kha tih hlah law, an ningzah lonak dingah nangmah nih an herhhai mi kha hal hna. Na ziaza zong thup tuk duh hlah, caan a ruah deuh tikah an in theih thiam te ko lai.
3.Thih Hlan Tiang – Chungkhar dirh ṭhat lo tluk in a harmi a um lo tihi thei law, voikhat na ngeihmi na pasal kha ka thih tiang in khua ka sakpi lai timi biakamnak ngei. Zei bantuk harsatnak a rat caan hmanhah na hna beidong loin cu harsatnak cu innchungkhar a hrawk khotu harsatnak a si tiah ruat in tei ii zuam.
4.Mi Ṭhektu Si Loin Mi A Pumtu – Mi Inn ah a lawimi Nupi Mo na sinak theih pengin na lawinak chungkhar ṭhektu men si loin chungkhar a rem tertu le a pumtu si ii zuam. Na pasal te chungkhar cu nangmah ruangah buai hna hl ah seh, nangmah thawngin remnak tu ngei hna seh.
5.Na Nu Le Pa Inn Len Uartuk Hlah- Na pasal rian a tuan chung ah maw, na pasal a um lo le caang kaa in na nu le inn lawnglawng ah na kal hlah. Na pasal nih “Ka pi te” Inn ah va leng seh an ti hmanhah va el tawn. Na nu te inn lawnglawng ah khua nasak tuk ahcun na pasal chungkhat lei zei ii na rel hna lo ahcun anmah zong nih zeihmanh ah an in rel ve lai lo.
6.Mi Kong Ceih Hmang Hlah- Na pasal he maw, a chungkhat he bia elnak na ngeih sual ahcun hmun dangah chuahpi lo te in um ii zuam. Nan innpa sin ah maw, na hawikom sin ah maw an kong va ceih hlah. Abik in na nu le pa sinah chim lo tein um khawh ii zuam. Mi sinah an kong na va chim tuk ahcun, “Nupi Muko” an in ti sual lai.
7.Nangmah Chungkhat A Thli In Thil Pek Hmang Hlah – na pasal le a chungkhar theih loin nangmah lei sahlawh chungkhat thil pek uar tuk hlah. Nangmah nih na siaherhmi hna a um ahcun na pasal silo le a chungkhat pawl hal ta hna. Mah cu nihcun Nupi than a sinak a langhter lai ii annih zong nih zeihmanh na bia el lo tein pakhat le pakhat karlak ah dawtnak le remnak a leng lai.
8.Na Pasal Na Duhdawt Nak Langhter Peng- Nangmah chungkhat lei an mithmuh le theih hngan ah na pasal na duhdawtnak langhter. Nan nupa le nangmah lei hmunkhat nan umtii caan le rawlhrawmnak nan ngeih caan ti bantuk ah na pasal philh lak in um hlah, an mithmuh hrimhrim ah na pasal zawn na ruahnak kha langhter.
9.PATHIAN Tlaih Peng – Zeizong te ah PATHIAN aa tel lo ahcun tlam a tling lo tikha va philh hrimhrim hlah. Chungkhar dirh timi hi a tluang peng lai ti va ruat hlah. Nungak le tlangval lio bantuk in ii duhdawt khawh lo caan a um. Harsat caan, hnabeidongh caan, sungh zatlak caan zongah nuva sinak kaltak loin PATHIAN hmai ah thlacamnak he hmainor ii zuam chinchin.
Tisa/Tilum Din Tthatnak Kong Hi Rel Ve: Mi cheu carel kho le thil thei deuh nihcun nan theihcia a si kho men. A thei lomi pahnih khat ca ah tthathnemnak a um sual ah tiin saduhthahnak he tisa din a tthatnak le zawtnak a kham khawhmi pawl langhter kan van izuam lai. Khua caan a vun linh deuh tikah ti kik mi kan din tawn. Hohmanh nih tisa cu din duh a si lo. Nain khua linh caan i tikik dinnak in tisa din a tha deuh tiah sii lei thiamsaang hna nih an chim. Tisa din a thatnak cu a tanglei ahhin kan van langhter hna lai-
1.Kan rawl eimi A-sa-citer: Ti kik kan dinmi nih kan rawl eimi khi a khalter khawh ti si. Nain tisa kan din tikah fawi zaang tein kan eimi rawl kha asa a citer ti si. Cucaah kan rawl eimi a sacitnak dingah tisa tampi din ding a si. 2.An thawchuahnak lam a thatter: Tisa tampi dinnak nih kan thawchuahnak lam a thatter ti si. Tisa kan din tikah tangfah hrum fah tibantuk zawtnak a khamh ti si. Cun tisa cu zinglei ah dinpiak ding a si.
3.Kan pum thazaang a thawnter: Tikik dinnak nih kan thi kal ning a chiatter nain tisa dinnak nih cun kan thi kalning le riantuan ning a thatter ve. Tisa kan din tikah kan pum chung ummi rungrul vialta kha a thah dih tikah kan pum a thazaang a thawng deuh ti si. Kan pum caah dawn khaantu an um ti lo.
4.Kan ruhrua caah a tha: Tisa dinnak nih minung kian ruhrua fah a damter khawh. Lu fah ruhrua tam tibantuk a khamh ti si. Siloah tisa cu zeitik caan ah dah din a tthat bik? Rawl ei hlan minute 10 a duh ah din ah a tha bik. Cun ih lai zong ah dinpiak ding a si. Cun zeitik caan paoh ah din khawh cun a tha thiamthiam ti si. Nikhat ah a tlawm bik hrai 6 -8 cu din ding a si. (My food-acm)
AIHRE A THAT NING KONG HI REL VE HMANH! Aihre cu sii caah a tha ti cu kan hngalh dih mi le kan theih dih mi a si ko. Catialtu zong pawfah ruangah aihre hang a rak dingbal ve mi ka si i a that ngai mi keimah hrimhrim nih ka theih. Aihre hang hi dinka ahcun a dolh a har ngaingai mi a si ko nain a dingbal mi nih cun a thatnak nan theih ve cio lai tiah ka zumh.
Aihre haileng/darkeu cheu hrawng kha cawhnuk hraikhat chungah cawhchih i zan ih lai ah dinnak nih mitkum cim tein ihkhawhnak dingah bawmtu tha ngai a si. Nichiarte caan hman tein dinpiak khawh ahcun pum thazang zong a thawnter i cancer zawtnak tiang hmanh a runven khotu a si. Aihre hang dinnak nih a chuahpi mi ngandamnak pawl tangah kan rak langhter lai.
1.Thin A Thianhter- Aihre hang dinnak nih thin kha a thianter pin ah Thin chungah a um mi thau pawl le acid dat pawl a runven piak. Cu ruangah Thin nih rian a tuan ning a thatter i takpum chungah a herh lo mi pawl a chuahterpiak. 2.Bacteria Rungrul Pawl A That- Bacteria rungrul le a dang pawl zong aihre hang nih a tuk hna, cu pin ah kik tlaih zawtnak le hrawmfah pawl zong ah a tha ngai mi kokek sii phunkhat a si. 3.Cancer a Runven Khawh- Aihre hang caan hman tein din piak nak nih titsa cawrh mi cancer si nak dingah a bawmchantu pawl kha Aihre nih chuak lo dingin a tuk khawh.
4.Rihzan A Zawrter- Aihre hang hi Takpum chungah a um mi thau pawl rianrang tein zawrnak dingah bawmchantu a si ve. Cu ruangah aihre le cawhnuk cawhmi kha caan hman tein din piak nak nih takpum chungah a funtom mi thau pawl um lo dingin a runven piak i rihzan kha a kaiter ti lo.5.Ruh A Fehter- Aihre ah Calcium le vitamin dat tampi a telmi a si caah takpum chungah a um mi ruh pawl a fehter. (acm)
Kal (Kidney) Damnak Kong Relchap: Minung kan nunnak ah ngandam hi a biapi taktak mi a si. Cu ve bantuk in kan kal hi minung kan damnak caah a biapi taktak mi asi. Kan Kal nih zun chuah ning a thatter lawng siloin a dang kan chung thilri caah a tha lo mi pawl a chuahtu a si. Cu pin ah kan thi a hmantertu a si. A fawinak in kan chim ahcun kan kal hi kan pum ngandamnak ding caah a biapi ngaingai mi a si. Cu ruangah kan kal (kidney) a rawhtertu kan tuah lengmang mi thil kan theih i kan hngalh ahcun kan hrial khawh lai. Kal a hrawktu kan tuah lengmang mi phun 8 a tangah kan van langhter hna lai:
Zunsim Ruang- Na zun chuah tuk lio ii na zun na sim nak nih na zundur ah na zun caan sau a um lai ii, cu bantuk zunsim nak nih kan zundur chungah bacteria rungrul pawl a karhter ii caan sau a rauh deuh tikah Kal chungah bacteria luh ii zun lam thalo nak tiang a chuahpi kho tu asi.
To/thut tuk Ruang- Na thi level a hman nak ding le na thi a hman khawhnak dingah takpum cawlcanghter pah lengmang a hau. To/thuttuknak nih kal rawh khawhnak sawmthum percent tiang a karhter. Zung rian a tuan mi hna nih nikhat ah suimilam 8 chung to/thut buin rian a tuanmi na si ahcun inn na phak hnu ah takpum cawlcanghnak tlawmpal tel na tuah piak ah a tha.
Exercise Faktuk In Tuah Ruang- Exercise tuah hi ngandamnak caah a tha tuk mi asi. Asinain faktuk in exercise na tuahnak nih na kal a hrawh khawh. Faktuk in exercise na tuah tikah na zun a color a danter i na taksa a fahtuk si ahcun daithlang lo in siibawi sinah naa zohter ah a tha. Fah Damnak Sii tamtuk in din ruang-Taksa fah damnak sii kum caan saupi na din ruangah na kal chungah thi kal ning a tlawmter ii Kal a riantuan ning a hrawh khawh. Cu ruangah a herh lo ahcun taksa fahdamnak sii din tuk lo ah a tha.
Ti Caan Hman Tein Dinlo Ruang- Kan takpum nih Ti dat tlamtling tein a hmuh hnu lawngah kan Kal nih a al mi dat le a dang dat kha tha tein a chuah khawh lai. Cu ruangah ti caan hman tein dinlo ruangah Kal lung um le a dang ngandamnak tiang a hnursuan khawh. Nikhat ah ti 2 liter tel a tlawmbik dingpiak ah a tha.
Mitku Cimlo– Mitku cim tein ihnak kal kha a damter i kal nih rian caan hman tein a tuan khawh. Mitku cimlo in um nak nih kal riantuan ning a fumter ii ngandamnak ca zongah a tha lo, Sa Tamtuk Ei Ruang– Sa tamtuk ei nak nih thi chungah acid a tamter. cu ruangah kal nih pH Level kha tlukrual tein phawtzamh nak caah a harter. caan sau a rauh tikah Kal tiang a hrawh khawh mi asi.
Cite le A Thlum Mi Tamtuk Ei Ruang- Minung nih kan ei rawl chungah aa telmi Cite Sawmkua nga percent hi kan kalnak a thianh. Cu ruangah rawl na ei tikah cite tam deuh na ei paoh ah na kal rian nih rian tamdeuh a tuan ve. Caan sau a rauh tikah Kal rian a tuan ning a hnursuan ii thikai zawtnak tibantuk a chuahter. Cu ve bantuk in a thlummi tamtuk ei nak nih thaunak a chuahpi i zunthlum zawtnak a karhter. Cu bantuk hna nih kal rawhnak hram a chuahpitu an si. (ACM)
.
Nu Le Pa Nih Fale Sinah Tuah Lo Dingmi Kong Relchap: Nu le pa nih kan chungchuak, kan thi le kan sa a si mi fa le a daw lomi kan um lai lo. Asinain beltein voikhat, hnih cu an cungah kan thinhung tuk caan a um ve tawn. Cu cu kan dawt hna lo caah si loin kan dawttuk hna saduh kan thah piak hna ca tuah a si, sihmamhselaw an caah thil tha an rak si thlu ve lem lo.
A si ah cun zeipawl dah an caah kan piak lo ding cu an si. Aiawh piak lo ding: Voi tampi cu sianginn an kaiah saya/mah te nih inn sa (homework) an rak pek hna caan ah nu le pa nih an mah aiawh in tuah piak lo ding. Sunday School ii biahal nak an tuah hna tik zongah an mah nih an cawn, thiam ta hlanah nu le pa nih awl zaang in phitpiak lo ding. Upa sin le an hawi le sin buainak tenau, bia elnak an neih zongah ka fa si ai tiin au kanh lo ding. An mah tu kha bial hal hna i nun chimh hna ding.
Anmah tein rawl lakter lo ding: Hihi nu le pa rian a tuan i a um caah ah cun si lem loh. A sinain nu le pa fale sin i a um ko mi, fa le sianginn an lawi a si loah pakhat khat in rawl an rak hlam caan ah nangmah tein rawl ii lak law ei ko tiah fial bak hna lo ding. Nu le pa bak nih pakpiak ii eiter ding. Hi hi mifim pawl nih an chimmi cu nu le pa le fa le karah dawtnak le tlaihchannak fehter tu a si an ti.
An sualpalhnak thuhpiak lo ding: Nu le pa caah cun thil har ngai a si. Mah chung chuak fa le cu kan dawttuk hna sualnak nei lo bantuk bakin kan hmuh hna caah misin zongah kan zoh thla hna. Thil sual an tuah caan zongah kan van ra ii kan huhphenh piak hna, an mah an palhnak tu na palh ti lo le sik loin kan tanh hna in kan huhpiak hna caah kan fa le nih thil sual tuah zongah ka nu le pa nih an ka tanpi ko tiin, nu le pa nih thil sual tuah thazaang pek ah an ruah.
Zangfah lo ding: An caah thil tha a si mi a siah maw, rian tuanah maw, nun kan chimh a herh caan zongah chim lo le sik loin kan um tawn hna. Hihi kan dawt sual hna caah an cungah zangfahnak kan neih hna ii an thaatu, thatlonak law lei tu ah an kal. Mah hi ruangah hin zangfah hna lo ding cun a herh ningin chimh le sik hna i a hmanmi lam tu kha hmuhsak hna ding. Nun chimhnak hi a hramthok khaa hmamhsehlaw a phi chuak a thlum mi a si. Cu caah na fa na dawt ah cun nun chim law, zangfah hlah.
Awltuk in bawm hlah: Kum note an si lio i an mah tein an tuah khawh mi an tuah caan ah va bawm hna hlah va zohsawk ko hna, tuah piak lo tein.thilsuk, keng an tawl caan zongah va chut hna hlah. An mah tein an cawlcanghnak nih puitling lam a zawhter hna, an lam va hrawhpiak hna hlah.
An duhnak an chim tiah theithiam piak: A caan ahcun nu le pa nih kan duh bantukin kan fa le zong an lungtling ko tiin kan ruah sual tawn. Mah hi a rak hman loh, an mah tein khuakhannak le lungthlitum saduhthah an nei ve ko. Kan duhnak lawng in kan hruai hna a si ah cun kan fa le caah kan inn hi thonginn ah a cang kho mi a si. Asinain an chimmi le an duhnak kha ruah pi ii theihthiam piak ah a tha.
Ngandam nak Kong Relchap: Lufah a hmang lengmang tawn mi hna nih a tuah ningcang zong har lo tein dam khawh nak ding caah khachuan rang hi rak tuah ve cio uh law, a man a fak loh i a tuah zong a ol tuk mi te a si. Lu hrapcheu fah a hmang mi hna nih cun khachuan rang bokhat kha nan kheh lai i cip tein nan phomh lai, kha na phomh mi kha catlap rang mi ah khan na benh lai i na hnabek ah khan na benh chih lai.
Cun, na lu a fah dih a si ah cun khachuan rang kha na hnabek khatlei khat lei ah na benh piak lai. Khati na benh hnu tlawmpal ah khan na thlan a chuak thluahmah lai i na lufah nak vialte kha a dam dih ko lai. Sii cawk ai harh mi le sizung sekhan i kal ai harh mi hna caah hi sii hi a tha tuk mi a si caah cun inn kip nih kan neih zungzal mi thilri zong a si fawn cucaah cun lufah na hman ah cun rak tuahpiak ve hrimhrim law na dam ko lai.
A tlangpi in minung a ho poh nih lufah hi kan hman dih mi a si, lu a hrapkhat le fah ti bantuk zong a um sual a si ah cun hi a tuah ning cang hi thaten rak tuahpiak law nai dampi hrimhrim ko lai. Lu chia fah ruangah zan hngilh kho lo tiangin a buai mi zong mi tampi kan um tawn cu ca zong ah mah sii hi a tha taktak mi a si caah siaherh nak lianpi he rak tuah piak ve hRimhrim law na dam ko lai. (MMK)
Careltu Sin Lunglomh Biachimnak le Nawlnak: The Chinland facebook page ah ca kan tial mi a rak kan relpiak tawntu nan dihlak cungah lunglomhnak tampi kan ngei. The Chinland facebook page ah ca kan tial tik ah a dik mi le a hmanmi, mipi careltu caah theih a tlak mi le thathnemnak a chuahpi tu thawngpang le theihtlei le Pathian Bia siseh tihi catial tu nih kan duh bik mi le kan i tinh bik mi cu asi.
Mah belte careltu nan sinah nawl kan in duh mi hna cu, kan nih hi online thawngpang theih mi catial tu men kan si caah kan tial mi thawngpang hi, kanmah mipum in thil a cannak hmun ah va kal in thawngpang hi kan lak khawh mi asi lo caah, online ah mi pakhat nih maw, silo ah bu pakhat khat nih mipi theih dingin an thanh mi/tialmi le miphun dang ca/holh in an tial mi le chimmi kan lak chin mi asi caah kan palhsual mi le tlamtling lo mi tampi a um kho. Mah caah cun careltu hna zongnih cu bantuk a um sual caan ahcun nan rak kan theih thiam nak lai le a hmanmi nan theih mi ning tuin nan rak kan remhpiak nak lai zaangfah kan in nawl chih duh fawn hna. Admin
Europe ram pawl ah Monkeypox tiih hmin an sakmi ‘Zawng hri’ nathrik cun mipum 100 lenglo parah bu a khuar zo ih WHO tiangin Emergency meeting an kawh phah, tiah theih a si. Hi Monkeypox ‘Zawng hri’ natnak hi Africa nitlaknak le hmunlai ah an suanaw vivo ih May 20 ahcun leitlun ram tampi lungphang ko a tuah thei. Zawng hri natnak cu Germany ah a tam bik ih Belgium, France, Italy, Netherland, Portogal, Spain, Sweden, Britist, USA, Canada le Australia ram ah tiin ram 12 laiah a kangkai zo.
Nat a langsuah dan cu taksa parah meikang vekin a puar thok ih hnai a la ciamco. Asinan Zawng hri nathrik hi mipi lakah olsamten a kaiawk a har. Nat nei zo pawl a hranpaten ret sehla midang nat sonawk tla a ziaum deuh ding, tiah WHO cun an sim. Nat an hmuh hmaisabik cu May 7 ah a si ih Britist khualtlawng hnen ihsin a si. Anih hi Nigeria ram ah a tlawng tiah Britist harhdamnak lam cun an sim. Atu ahcun Britist ram ah nat nei mipum 20 an hmu zo.
Ukraine ram Mariupol tikulh khuapi pakhat cu laak dingah thla tampi a rau mi kahdohnak ah teinak puai tuah dingah Russia nih theih ter nak a tuah tiah theih a si. khuapi kham khawh nak ah Azov Steel Plant sehzung ah Ukraine ralkap ah pawl cu Russia nih hraimnam an chiah tthan cang tiah theih a si.
Russia ralkap pawl nih Mariupol khuapi cu tlamtling tein uk khawh lo dingin Ukraine ralkap pawl i, kahdoh phihkhamnak in thla tampi an tong tiah theih a si. A tu ah a donghnak lei in, Azov Steel Plant sehzung ah Ukraine ralkap pawl cu Mariupol khuapi in 531 nih an chuah tak hnu ah,
Mah Mariupol tikulh khuapi hmunhma cu tlam tling tein kan uk laak khawh cang tiah Russia nih thanhnak a tuah tiah theih a si. Ni caan a rauh hlan chung ah khan mah sehzung cu Ukraine ralkap 2439 hna nih hraimnam an chiah i, khuai kaa hmun ah dah an chiah hna timi cu Russia lei nih chimphuan mi a um lo nain,Russia ukmi hmun ram ah bus in an kuat hna tiah theih a si.
Leave a Reply