A fedarel le rel lo khi Laimi caah zeihmanh santlaihnak um hlei ding khi um lo ( A dih tiang ral rel)
Sachunh hlan chawl phah, Kan Lai pupa bia i “sachunh hlan chawl phah” ti hna kan ingeih vemi hi a mak, ka ti. Kikawngpi cu a hnak ah an von chunh i a tluk taktak hnu lawngah khin a thi. Mah cun, a sa cannak ah chawlno (hnah hring) an phahpiak tawn. Chawlno cung cun a sa can i phawt le ihleh cio a si. An lu ah an tuk cangmi kikawng hmanh khi an chunh taktak rih hlan ahcun, ruahlo in “vuk” tiah a zaam diam kho. Chawl an iphah cia nain, sa nih a zaamtaak sual citcet hna ahcun, an sahrawm thah duhmi cu pakpalawng ah aa chuah.
Kikawng sia, naatum khalh emem ti phun khi a lu tuk hnu hmanh ah zaam an hmang tawn. Iralrin taktak an hau. “Sachunh hlan chawl phah” phun cu ka hmang bak ve. Nan hmang tuk lawlaw ve. Veimalo pawl i “sachunh hlah chawl phah lawngte” an von si tikah khin aipuang an si. Zei ruangah dah meithal nan itlaih? Federal ruah ah maw ramtang ah nan rak luh lulh kha si? tiah biahalnak um sehlaw zei nan ti hnga? Kawlsen le Kawlhring an buainak nih a’n tlirh hna i zalam cung chuah a si. Zalam cung chuah men nih Kawlhring cu a hnin kho lo i ramtang ah zaam cio i meithal itlaih si hoi.
Kawlhring kan doh lai i Kawlsen nih uknak a tlaih lai. Cun, federal kan ti ve lai ti deuh khi a lo. A fedarel le rel lo khi Laimi caah zeihmanh santlaihnak um hlei ding khi um lo. Kawl a si lo pawl i kan herh hmasa bikmi cu mahte khuakhan lairel khawhnak a tam khawh chung tam in kan ram chungah ingeih khawh si bik. A min khi fedareel an va ti pek, faderel an va ti pekah, Kawl hiip tukmi pawl thotho hruainak cu zeidah san a va tlaih hnga.
Tuluk, Japan le Korea tbk pawl hi a faderel le fedarel e ti um lo; anmah le province cio ah mahte khuakhan lairelnak ṭha tein an ingeih. Phun khat an si ko bu ah, an phung a ṭha kan ti ko lai. Japan le Korea hna cu phun khat khan an si dih cang i tahchun awkah a vaa tlak hnga lo. China khi communist an si nain, an ram chung ethnic hme tete pawl caah an ti ṭha tuk. Western pawl nih an soi leen hna bantuk khi si lo. An holh an ca an phunglam ṭha tein ikilven khawhnak an ngei dih.
Chin pawl tu hi cu kan rak molh deuh ngai. VTM nih Aung San a rak uar tuk lawpaw i Buddhism kha Chinram chung karhter dih a rak timh. Nizan tihni ahkhan, Laisen pawl nih PiSuu an uar tuk lawpaw ve hoi i a pa milem le Kawl biaknak phunglam rumro Chinram karhter an timh. CND an khap i kawl titoihpuai cu hlunghlai emem in an tuah huar. Melem phunphai, national hero hei ti phunphai a uar tukmi pawl khi democracy ram ah cun a um lo. Democracy ram ah cun, mipi zaraan harsatnak tu khi zapi philhlonak ah hmelchunhnak an ser tawn. North Korea hei ti, Veitnam le Cuba tbk phun nihkhin “hero” milem ser phunphai cu an uar.
Mino pawl nih heh maw tiah a tawlei in Kawlhring uknak cu an doh lio ah, an lulei ah cun, khuazeimaw pawl nih faderel e zei e, pinlung ngilakhaan e rak ti si ve hoi. Kawlhring ho khi Mirang ah maw an ruah hna hnga! Kawlsen pawl nih le a ping in a pingmi lawngte. Sachunh hlanah chawl phah leen lengmang hi kum 60-70 renglo an rak tuah bal cangmi si i a simh zong simh pah awk ngai ding cu an si naan. Cangai an lo. A sirlei in kal zeel an itiim. Ral kan tho iti vevek ahcun, ral teinak strategy tah nan suai hmasa. Federal ngilaakhan nih maw ral an teiter hna lai. Pinlung sachoh nih zei a chuahpi lai loh. Feedarel an ti. Future Phunghram an ti.
Si te si lo. Phunghram le feedaral kong ah buai ti hlah uh; nihnih thum ah kan liimpiak khawh tuk hna tiah cawnpiak an hau eh.Ka zai… Credit-Salai C Alexander
Shan ram chaklei Yuangan (ရွာငံ) peng ah minung 9 cu SAC ralkap nih an bu ning in, meikhangh in an thah hna, tiah Shan Human Rights Foundation in ṭuanvo ngeitu nih nihin May 11 ah thawng thanhnak an tuah. A luancia April 19 ah Yuangan (ရွာငံ) peng, Peyintawng(ပဲရင်းတောင်) khua mi pa 9 cu SAC ralkap nih an rak tlaih hna. Cu khua mi 9 cu an dihlak in nitlaklei hmun rawn pakhat ah motor ke tyre ponmi lak ah meikhangh in an thah hna, tiah Shan Human Rights nih an thanh. Cheukhat ruak cu a kaang dih lo i, cheukhat an takpum ah cun naam hma le kuan hma hmuh an si, tiah an chim.
Yuangan (ရွာငံ) peng cu Danuh(ဓနု) mah tein i uknak nawl ngei mi hmunhma chung ah um mi an si. Cu hlan ah cun SAC ralkap sakhan a um lo nain, atu hnu ah cun tualchung hriamtlai phu PDF thazaang a ṭhawn tuk caah SAC ralkap hna nih cuka hmun ah an minung an thlah hna, tiah Shan Human Rights Foundation in ṭuanvo ngeitu nih an chim. Cuka hmun ah cun Eastern Regional Military Headquarters kuttang Kalaw um mi khah-mah-yiah 112 le 115 battalion le Yatsauth (ရပ်စောက်) um mi khah-mah-yiah 508 le 509 battalion hna nih cawlcanghnak an tuah, tiah an chim. SAC ralkap chimphuannak nawlngeitu General Zaw Min Tun cu Yuangan (ရွာငံ) khua mi 9 meikhangh in thah an tonnak kong ah RFA nih April 29 ah bia halnak an tuah nain, “Cu thil a cang mi kong he pehtlai in zeihmanh ka thei lo,” tiah Gen. Zaw Min Tun nih cun a leh hna. Credit; The Chin Post
Thawngdang Relchap>>>><<<<< Voksa ei maw kan i sum ne lai! Sa lak ah zeisa dah na duh bik? Voksa, a changtu ah teh! Voksa tthing! a timi pawl khua kha voksa ei awk kan ngei ti lo! Cawk awk a har cang! Hlan lio chan ah Mizoram ah vok rak zuar a si nain atu ah cun Mizoram ah vokfa an phiar cang! Thau khua ah an rak thahmi vok ting 13 man a si an ti! A lian taktak nain vok man ahcun a fak pawl si ko lai dah!
Khualhring tlang, vanzangtlang, Zahnaktlang le vailam tlang hrawng ka tlawng pah tawn le satil man van a tawng! Vokfa tleika a ting leng an hauh dih! Khualhring tlang hi Thantlang peng ah vok zua kho bik tlang an si lai tiah ka ruahmi tlang an si! Atu lio ah vok sumh li ah ting 5, sumh nga ah ting 6 leng kai an si!
Ram that lio ah ( tangka fawi deuh lio ah kan ti hnga maw) vok 350,000 man pawl kha atu ( tangka har deuh hnu) ahcun 500,000 leng kai an hauh cang hna!( Tangka hmuhnak a tlawm nain hmannak ah man a ngei tuk ti lo) Voksa cuai khat ah 10,000ks cun an hauhmi pawl khi a sa caan ah an chuah lai ka zum lo! Cucaah voksa cuai khat / ttem khat hi a man an kai a hau ko tiah ka ruah! An kaimi zong hi an mawh lo!
Voksa zeiruangah dah a man kai hnga? tiah ka hal hna tikah vok a har tuk ti a si! Hi tluk tangka har lio ah vok cu duh poh in maw an thah khawh ko tiah ka hal hna tikah tangka ngeimi caah cun a fawi ko an ti! 2020 hrawng ah vok pul a tlung! Vok a thong thong in an rak thi! Vokpul nih a phanh lomi khua pawl zong covid rai a chuah tikah chunh thah a tlawm le vok a man huaha lo nain ral a thawh caah sahrawm in tam ngai an rak thah hna!
A bu um deuh mi nih ni chiar ngawt in vok an rak thah khawh tikah vok a reh pah ti awk in an um! Cu pinah Thantlang kan vok vialte le zaam tak dih a si hoi! Vok thah cu hi cawk duh zong ah cawk awk a um lonak khua an um pah men ko lai tiah ka ruah! Vokfa ai thlahmi cu an tam nain thah cu a ngeimi cu an um huaha lo! That an cut tik ahcun vok man zong a ttum te kho men! Hehehe, Duh zong ah voksa ei awk um lo hraat ahcun : Voksa ei maw kan i sum ne lai? Credit; Ca Cung Bik
Cycle cawk ding in Mindat peng in Kyauk Htoo khuapiah a kal mi mino pahnih hna cu zarhkhat a rauh hnu tiangah chungkhar he an i pehtlai kho lo tiah theih a si. Kum 20 hrawng lawng a si rih mi Salai Raw Ling le Kum 18 hrawng a si mi Salai Shwe Ling Tan hna cu May hla ni hnih in Aye Skhan khuain Kyauk Htoo khuapi lei ah cycle cawk dingin an kal lio in a tutiang pehtlai khawh an si ti lo tiah chungkhar he aa neihniam mi pakhat nih The 74 Media ah a chim.
” Phaisa ting sarih an i put i khua in Kyauk Htoo khua lei ah an kal. Inn leiin phone kan chawnh hna tikah Kyauk Htoo khua chungah kan lut cang tiah an kan ti. Kyauk Htoo khua chungah lut hlah uh tiah kan ti hna i, minutes 10 hrawng lawng a rau rih lai, mah hnu cun kan call tthan hna tikah phone an tlai ti lo. Kan call tthan hna tik zongah phone a lut ti lo.” tiah a chim.
Mino pahnih an pehtlai kho ti hna lo tiah Kyauk Htoo khua kiangkap ah a um mi gate hna ah le police sakhan ah hlethlai hna tikah an tlai fon hna lo tiah an leh hna tiah theih a si. Police sakhan in kan tlai hna lo tiah an chim tikah Kyauk Htoo khua chung cycle zuarnak le a pawngkam hna ah zohhlainak an tuah hna tik ah zeihmanh a phi chuak a um fon lo tiah theih a si.
” Ni thum , nili chung kan hlet hlai hna. Cycle cawk nak zawr zongah kan va zoh hna tikah cycle cawk loin an kir than tiah an kan leh. Bank hmun an phak lio ah mah hna pahnih cu ralkap pawl nih an check hna i, fung in an tuk, an velh hna i an i kal pi hna tiah pawngkam um mi nih an kan ti. ” ti zongin a chim.
Bia vaivuan pawl kan theih tilkah mah mino pahnih an konglam cu fiangfai tein theih a herh tiah a chim chap. ” An tlai hna i, thawnginn chung an phak hnu zongah, a thah zong an thah hna zong ah, mah thawngpang cu fiangfai tei in theih kan herh.” tiah a chim.
Leave a Reply