Chin miphun vialte i, kan thilthuam a si mi kan Lai thilthuam hi kei mah ta a si kan i ti kho maw!!

Tu Loi Ah Kan Lai Thuam Kongah An Buai Ngai Hna I, Lai Thilthuam Kong He Pehtlai Pahin Theih Ding A Tete! (Lungsau Tein Rak Rel)
=======================
Biahalnak,” Kan lai thilthuam pi hi minung pakhat nih keimah ta si, keimah serchuah mi asi tiah Hei ti sehlaw, Kan lai miphun vialte nih Hna kan tlakpi kho ko hnga maw amen kan ti kho taktak lai maw?” Crd-Chin Min Thang Colleection. (Tu lio ah i copy le copy lo kongah i that dih dengin kan i buaipi mi Laimi vialte i, kan Lai thuam hi kei mah ta a si, kei mah serchuah mi a si kan ti kho maw (kan i ti kho maw?). Cu nu le cu pa cu tah Laimi phun vialte nih ‘Amen” kan peek piak lai i, kan hnatlakpi ko lai maw? Kan Chin (Lai) Miphun phunkhat vilate i, hmelhchunhnak Lai thuan a si hi kan i fian a hau.

Pehchap, Lai Thil Thuam Thawk Keh Nak, ‘Pu Tho Khe a tlau nak kong’ Matupi peng Sepi khua pa Pu Tho Khe cu a nupi nau a pawi i thlano a theih lio ah a nupi nih ngasa ka haw tuk, nga rak ka kawl piak tiah tiva kal a fial. Pu Tho Khe cu an khua pawng tiva Letsa ( Myitta Myit ) ah a va kal i sur a chep. A cheh i tlawmpal ah ti chung in a dawh ngai mi ngaknu a hung chuak i kata nang mah le kei mah cu nu le va kan si lai tiah a ti i khuachia nu nih cun a umnak lei ah a kal pi ca ah Pu Tho Khe cu in lei ah a kir kho ti lo.

Rualchan cingla pawl nih an rak dih lak le khua pawng ram vialte ah zarh khat chung an kawl i an hmuh khawh lo caah Pu Tho Khe a tlau cang a thi cang rua tiah an ruah. A ruak an hmu lo caah cakei nih a seh lo ah cun khuachia nih an tleih ko lai an ti i an ngeih a chia ngai ngai. Zei ca tiah Pu Tho Khe cu khua le ram ngeitu bawi phun asi. Cu hnu ah lawki phung ning te in sung lawi ngai te in lung an donh piak.

Pu Tho Khe a chuak tthan, Pu Tho Khe cu kum thum chung khuachia nu he an umti i a khua le a ram, a minung pawl kha a ngaih tuk hna caah aa nuam kho ti lo. A nupi khuachia nu cu khua ah ka va tlung ta lai i na sin ah ka rak kir tthan hrim hrim lai tiah a nawl. Khuachia nu nih cun a ka hlen lai a hngalh caah a kal ter siang lo.

Asinain Pu Tho Khe nih a phun phun in a chim, nawl tthan leng mang caah khuachia nu nih asi ahcun kan um tu ning le kan si ning vialte hi zei tluk an in hal zong ah a ho hmanh kan chim hna lai lo tiah bia na kaam lawng ah na kal lai tiah a ti. Na chim sual ahcun hi ti chung ka rawn mi thlim nih na hrom an sawh lai i na thi lai tiah bia a rak tiam. Cu hnu ah Pu Tho Khe cu khua lei ah a tlung. Pu Tho Khe a nung, khua a phan tthan ti thawng cu an bawipa an va chimh. An khua bawipa cu a lawm tuk i khua mi vialte kha Pu Tho Khe to pi ding in thawng a thanh hna. An khua pi in an to pi.

Pu Tho Khe A Thi, Khua mi pawl nih cun kum thum chung khua zei ah na um, na kan loh tak tiah an hal. Pu Tho Khe nih kan chim hnalai lo. Ka chim ahcun ka thi lai, ka nupi le ka fa le ca zong ah a tthal lai lo pinah khua mi nan ca zong ah a ttha lai lo tiah a ti hna.

Khua mi nih um thiam lo le ngawl lo in an hal leng mang caah a lung a dong i kum thum chung ka um nak kong ka chim ni cu ka thih ni a si ko caah ka ruak hngahnak caah sia, vok pinah in khat hman bau lo in zupu le puan nan rak chuah pi hmasa lai i cu hnu ah kan chimh hnal lai a rak ti hna. Khua mi zong nih a kong lam cu theih an duh tuk ve caah an chuah pi cio i Pu Tho Khe nih cun khuachia nu he an umti nak cu a chimh hna. A chim dih le cang ka a thi colh ve.

Pu Tho Khe Ruak Suan Nak, A ruak cu ni thum le zan thum an suan. An khuapi dih te in an ngaih a chia tuk i ruak hum mi poh poh an tap dih. Zan ttim a phanh tikah mizapi cu an ngu dih i a dai dup. Zapi a deih lio ahcun ruak hum ko lo mi in thlang nuhmei tar nu te nih minu pakhat te lawng tap thawng a theih. A khuaruah a har caah a celh na lo in a va bih i a dang cu an rak ngu dih. A ruak cung ah nungak dawh taktak a ttah len ko kha a hmuh. Inn chung ah a va lut i nungak nu cu a lo diam.

A thaizing ah khuachia nungak a hmuh nak kong cu a chimh hna i an zum setsai lo nain hmuh cu an duh ve cio. Tu zan a rat tthan ah cun a tleih bak in kan tleih lai, a ho hmanh kan ngu ti lai lo tiah bia an i kaam. Nu hmei tar nu zong a celh na lo in fiang deuh in ka hmuh khawh ve nak hngatia a ruak cu a hum ve. Asinain zapi hmuh khawh lo nak te ah a tthu. Zan hnih nak zong cu khuachia nu cu a ra tthan i khuami vialte cu an ngu dih hoi. Nuhmei tar nu tu cu a ngu lo i nungak nu cu a hmuh colh. Nu ngak nu nih cun Pu Tho Khe cu a lu tthlung in a ke sik tiang cu a maui i hi ti hin a ttap.

1. Chimhlah aw, chimhlah aw na caah a ttha lo ka ti ko kha, 2. Nga phuntling um hmanh sehlaw ka thaisun Tho Khe a tluk mi an um hnga maw?, 3. Va phuntling um hmanh sehlaw ka thaisun Tho Khe a tluk mi an um hnga maw?, 4. Ram sa phuntling um hmanh sehlaw ka thaisun Tho Khe a tluk mi an um hnga maw?, 5. Bia kam nak fehter lo ruang ah maw thih nak na thlanmual na liam ee.

Khuachia nu cu ar khuang hlan ah kir ding asi ko nain a donghnak zan asi caah a va Pu Tho Khe sian lo ruang ah zaam a philh deng. Arkhuang thawng a theih le cangka a tli i khuhsi songkhawi a philh tak. Lungngo bawi nih cu thawng cu an theih i khuhsi songkhawi cu a lak ter hna. Lungngo khua ah thiam tah a thiam mi Pi Ria Thein ( To Thang ) nu kha a zoh ter i a tah ter.

Pi Ria Thein ( To Thang nu) Zawt nak Kong, Pi Ria Theih cu ( cawn lo ) puan a tah ruang ah thi deng in a zaw i kut ttial zoh thiam nu a va hal tik ah kut ttial zoh thiam nu nih cun siapi he khuazing na biak lo ah cun a thi ko lai a ti caah thih nak cha cun a ti i Lungngo bawi sin ah siapi a cawi. Khuazing a biak hnu cun a dam tthan. Pi Ria Thein nih siapi a cawi mi cu a cham khawh ti lo caah Lungngo bawi nih sal ah an lak i Lungngo kut tang ah a nun nak zong a lo beh ti asi.

“ Cawnlo ” ti mi min bunh nak , Hi lio chan ah an mah te in cin mi la kha an lak i an tah mi puan asi. Cawnlo puan cu a nak mi he an tah mi a cung ah lehmah pahnih hrawng aa hlat in an tah. A lai zong ah a rang mi pakhat le khat a ral mi bantuk in an tah mi asi i Zotung holh in ( Tuai Lia ) tiah an sak. Sullam cu catlang rin a ding veve mi tinak asi. Cawnlo puan hi hlan lio ah cun mi sawh sawh nih ngeih khawh asi lo pinah a tah zong kum thum tiang a rau an ti. Pi Ria Thein nih a tah i a zawt mal ruang zong ah an ttih fon. Seipi Lungngo holh in Tuailia an ti mi cu Rezua, Caltthawng hna nih an au thiam lo i Cawn luang an ti ve. Cu hnu cun Lai holh Cawmlo tiah an auh nak asi.

Cawngnak tiah min bunh nak, Cawngnak puan hi an mah nin cin mi la he tah mi asi lo. Kawl ram i an cin mi pula a sen mi zawng an tuah i tah mi asi. Seipi holh in “ Cawng Nak ” ti mi cu a tleu i a dawh mi ti nak asi. Cu bantuk tthiam in a dang thil vialte zong a dawh nak in an rak tah mi asi. kan laithuam a chuah nak taktak a thei duh mi nih na rel nak cungah kalawm micheu khat cu halkha thuam tite hna in a ruat mi kan um laimi cu keimah nih ka tuah mi keimah nih ka theih ta mi kei mah ta hei ti te hna kan uar ngai cuh mah ruangah ka rak thlah mi a si na fing cg men lai.
Credit-Ro Bing

Chin Miphun Nunphung Tlaunak, Stalin Tha Cung Lian nih, “Hmelchunhmi Vapual hi thlen a hau cang ko rua lai,” timi tlangtar in cabia a rak ttialmi ka ruah lengmang tikah, tulio kan miphun biaraldohnak le sining he zohchih cun a haute reng ko hnga maw ka ti. Zatlang nun kongah siseh, nuntual (society) kong ah siseh, chungkhar tthithruainak kongah siseh, tthancho lam kan panh kan ti ko bu ah, pupa nehnang kan thlaumi a tam cang.

Cucu fimchan kan timi (Information Technology) vawlei kan lamh hnu, online media thazaang a cah hnu ko ah hin a lang chin lengmang ko ruah hlah maw tiah ka ruah. Zeicahtiah, philh cangmi hna kha a thar in hun bih awkin hmuh an si i, nunphung nih a rem lomi thil kan tehmi tampi zong a hun kan chimh. Cucaah nehnang kawl tthan le bih tthan a cu ko rua. Mifim nih an chim tawn, “Hnulei thil kha cuanh lo ahcun tthancho khawh a si lo. Hnulei thil cang kha hmalei thil hmuhnak mit autertu an si,” an ti. Cucaah hnulei thil cuanh in tulio kan miphun sining le cuhlan sining khingthlai kan hun i zuam lai.

Hmelchunh Vapual Nun Zohchih: Vapual nunzia cu tampi chim hau loin Laimi nih a tuanbia theih dih a si. Hmelchunh ah hman a sinak aruang zong chim hau loin hngalh dih a si fawn. Cucu zeidang ruangah si loin, ai dawhmi a nunzia, dawtnak le zawnruahnak lungput a ngeihmi kha a si.

Cun zumh awk a tlaknak zong kha hrelh awk ttha loin i hmelchunhmi a si chih. Anih cu a dawt tukmi a nupi fano cawm ding dirhmun a si lio ah cun chukcho a zuang, horkuang a hrawng, tihal rawlttam in a um hmanh ah a thaisung ca ah ti’n ai hne ttialmal. A rawlttam le buhrit a celh ti lo le a tihal a celh ngang ti lo hnu, din-ei a duh hmanh ah ka nupi nih ka lemh thawng a theih sual lai ti’n tlang hra dan phen ah a ding-ei ti si. Cubantuk nunzia cu hmelchunhmi a si.

Hmelchunh a si bantukin hlanchan pupa hna nun zoh tikah, an rak khen taktak ko. An nunzia a rak i dawh tuk. Zatlang nun kongah siseh, chungkhar khuasaknak ah siseh an rak khen. Sinain tuchan Laimi nih cun kan ngenh deuh ko rua, Vapual nunzia keng ti loin chinbu zia hlah maw kan ken cang rua ka ti. Mah Laimi le Laimi, chungkhat rualchan zong kan i sehpah cang. Hi thil vialte hna hi thinlung tlang sannak ruangah a chuakmi an si ti ko u sih. Zeicahtiah, vapual nunzia cu pei kan thlau fom cu.

Kan chim cang bang, Vapual cu dinfelnak nih a thuam ti si. Sinain tulio kan miphun chungah dinfelnak kha bawi ti loin dinfellonak tu kha a bawi. Pupa hna cu dinfelnak kha an rak ttanh tuk caah, zumlotu an rak si kan ti ko bu ah an thlacamnak hmanh ah “dingthlu lairel” hi an chim lengmang mi a si. Cun annih cu an i hmelchunhmi Vapual kha an thlalang a rak si caah, dawtnak nih a thuamh hna. Phun dangin chim ahcun, dawtnak nih a uk hna.

Sinain tuchan ah cun dawtnak nih uk loin huatnak nih a nenh in a kan nenh. A fawinak in chim ahcun, thinlung ah dawtnak nih hmunhma a co kho ti lo. Dawtnak nih a hrinmi zaangfahnak kha dawtnak a len lo tikah cun nahchuahnak a chuak, nahchuahnak a chuah tikah ral ah kan cang. Ral kan si cang hnu ah cun i dawt a har tuk cang. Hitiningte kan kal ko ahcun zeidek kan va phum te hnga?

Nunphung Cuanhnak: Nunphung kan timi cu, ca, holh, thuam le laam hna hi an si. An dihlakin an biapi, kilven zong a herh bakmi an si. Pu Than Thluan nih, “Hlan pipu hna kha tuchan minung nakin an thiamsang deuh lo nain nunphung kilven an i fawih tuk; sinain tuchan Lai mino tete cu fim chan nan ti i nunphung nan kilveng kho lo. Taktak ti ah cun, nunphung kilven hi thazaang in a si lo, fimkhurnak in a si. Cucaah hlan chan nakin nunphung a kilveng kho deuh le dawhter kho ding nan si, nain a thlau in nan thlau lehlam,” a ti. Cucu mithmuh kut tawngh in hmuh khawh a si.

Naite ah US le Australia ram khuasa kan Laimi nih tuahmi muicawl tlawmpalte ka zoh. Laiholh in kan kotho sining le pawcawmnak ah hmanrua thil min an hal hna. An muisam ka zoh ah an phaknak ram ah a chuak mi minung si dawh an si lo, tleirawl uak deuh an si. Mi pakhat bang cu, Lo thlawhnak ah zeibantuk thilri dah Lailei ah hman a si, tiah an hal tikah, ai thawh i, “sobul” tiah a leh. Ka soi khi si loin kan Laimi sining le nunphung a tlau a langhnak a si ti khi ka chim duhmi a si.

Hi nih a langhter mi cu, nunphung a uar lem lomi kan miphun hawi cheukhat cu kan miphun sining, kan kotho sining an philh diam cang ti a fiang; rual nau deuh pawl hna bang cu kan nunphung he an i hlat tuk, rual u pawl chungin cheukhat kan nunphung a uar lem lomi pawl zong cu tthiamtthiam an si.

Voikhat cu taang 8 tang sianginn ah ka va kal. Kanmah Laimi kokek a simi ngakchia pawl Miraang holh bak khin tloksaphut in bia an i ruah ka hmuh hna. Mi pakhat kha ka thawh i, “Ziah na pa zong Laica a uar ngai fawn ko, nunphung zong a ttanh ko. Laiholh na thiam lo maw ka ti i thiam lo a ti. Laiholh in tlawmpal bia ka hal i a fiang kho lo.

A hawile zong cu, tu ka chimmi hi nan fiang maw ka ti hna tikah, ahohmanh a fiangmi an um lo. Nan nu le pa nih nan inn ah Laiholh an in chim hna maw, Laiholh nan hmang lo maw ka ti hna tikah, an ka let fawn lo.” Hitiningte a si ko ahcun kum sau a rau lai lo, ramdang um Laimi lakah Laiholh a tlau colh lai ka ti hna. Salai Van Lian Thang nih “Laiholh le Hmailei a Dirhmun” timi cabia a ttialmi hna kha ka mitthlam ah a cuang i a tak ram pei phak te khawh si hi ka ti.

The Chinland Post he tonnak ah Dr. Lian Sakhong nih “ka ngaih a chiabikmi cu Hakha khuachung ah Hakha holh dik le fek tein an holh duh ti lo. Bia kaa khat an chim lioah baifang pa-nga pathum tal hi cu Kawlholh an telh. Hining a kalcun kum 50 tikah Hakha ah Laiholh a leng ti lai lo.

Shan khualipi Tuangyi ah Shanholh a tlau bantuk; Kachin khualipi Myitgyina ah Kachinholh zalamtlang ah a um ti lo bantuk a va si ve te ko lai” tiah a chimmi Salai Van Lian Thang nih a chim chinmi ka ruah nolh tikah, Laitlang hmanh ah Laiholh a len lo i miphun dang holh nih dolh a timh ahcun ramdang chinchin ahcun miphun tenau kan sinak a lang colh lai ti zong a ka ruahter.

Sinain The Chin Express nih, “Dagon University, Rangoon” ah ‘Laica cawnnak an thawk, tiah a ttialmi ka relmi le, cozah hrimhrim nih nihlawh man (lahkhah) pekin Laica cawnnak kan Chin ram ah tha a pek cang, tiah Cherry Par nih a ka chimh tikah, khatlei kam in ka thanuam. Mahbelte, Laitlang ah Laiholh a tlau kho ngaingai lai lo, ramleng ah a tlau te ding khi tuhin cuanh khawh cia a si tikah ngaihchia cu a si.

Hi kong he pehtlaiin a lungfah celh lo ah, Rev. Hrang Bik Ceu nih, “Laimi kan thuam cu Laiholh a si. Cucaah ramleng um Laimi hawile hna Laiholh in van holh uh,” tiah ramleng um kan miphun hawi bia a kan cahtak. Cun Rev. Dr. Law Ha Ling nih Australia a tlawn lio ah a chimhtak mi cu, “Miraang ram ah um i miraang holh thiam hi thiam a si lo, miraang ram um ko bu ah Laiholh thiam tu hi thiam taktak cu a si,. Laiholh nan thiam lo ahcun miphun tlau nan si,” a ti.

Cucaah nunphung tungtlangpi caholh kan philh ahcun, thil dang in nunphung dirpi khawh a si lo caah, zohrem duh in ni sunglawi caan ah kan i hrukaihmi kan miphun si langhternak thuam kan timi Lai thil hna hmanh hi sullam a ngei lai lo. Langak si ko nain awtaw mei bunh kan lo lai. Cucaah miphun a tlau lo nakhnga caah a biapi bikmi suttung cu Caholh a si. Caholh na kilven, ka kilven khawh ahcun kan him tinak a si. Hika ah nunphung kong ttial duh ahcun tampi ttial ding a um ko, sinain kan nunphung lakah a biapi bik tiah ka ruahmi caholh kong kha ka hmaithlak mi a si caah, hitihin ka donghter rih lai.

Relchap, Bomb Thianhhlimhnak Ah A Nunnak Liammi YDF Ralkap Ruak Vuinak An Tuah Cang, Gangaw peng ah Bomb thianhhlimhnak in a nunnak a liammi YDF ralkap Phyu Gyi ruak cu hmuh a si cang i, a ruak vuinak zong an tuah cang, tiah theih a si.

Magway ramṭhen, Gangaw peng Kyunkhunta(ကျွန်းခုံသာ) khua pawng Myitta tiva hleidonh ah SAC ralkap nih bomb an hmanh. Cu bomb hmanhnak lam cu ralzaam hna nih pal an duh caah YDF sin ah thawng thanhnak an tuah, August 23 zaan suimilam 7:00 ah YDF battalion 3 in ralbawi Phyu Gyi nih bomb thianhhlimhnak a va tuah i, cu lio ah cun bomb cu a puahsual caah a nunnak a liam! Nunnak a liammi YDF ralkap Phyu Gyi ruak cu August 28, zinglei ah an hmuh i, ṭha tein ruak vuinak an tuahpiak, tiah theih a si.

Ganmah Peng PDF Sakhan Pakhat Cu SAC Ralkap Nih An Luhhnawh Hna I, PDF 2 Nunnak A Liam: Magway ramṭhen, Ganmah(ကံမ) peng PDF sakhan pakhat cu August 28 ahkhan SAC ralkap nih an rak luhhnawh hna i, PDF chungtel 2 nunnak a liam leng ah, hriamthil zeimawzat an sung, tiah theih a si.

PDF in ṭuanvo ngeitu nih cun, “Kan sakhan a kan chuh khawh, kutser meithal 13, ID card le solar zong an kan lakpiak. Ralvengtu 2 zong SAC ralkap hriamngan kahmi nih a hliamh hna caah an nunnak a liam,” tiah a chim.

SAC ralkap 500 hrawng he rallam a sialtu hna nih cun August 27 in Latpuah(လက်ပွ), Tanpulah(သံပူလ) le Yaw hmunram lam hna cu an phih i, Tayat pengkomh Ganmah pengchung um tualchung hriamtlai phu hna umnak cu hriamngan in an kah, tiah theih a si. Atu tiang ah cuka hmunhma ah cun SAC ralkap le tualchung hriamtlai phu kar kahdohnak a fak rih, tiah theih a si.

Pindaya peng, Kanthar(ကံသာ) khua i, lei a tuahtu pa pakhat cu khualu ah a kai i hri in aa awk, tiah theih a si. “Cu thil a can cu a luancia August 27 ahkhan a si i, eidin tirawl an ngei ti lo i, leiba zong a cham khawh lo caah, a lungretheih in a nunnak ai lak hi a si,” tiah khuami hna nih cun an chim.

A nunnak ai lami pa cu kum 40 hrawng a si i, a fale 4 le a nupi a taantak hna. A nunnak ai lak hlan ni tlawmpal ahkhan depression(lungzawtnak) a ngei, tiah tualchung media Voice Of Pindaya nih cun a ṭial.

SAC nih uknak an lak hnu in thilman a kai tuk caah eidin tirawl le hnipuan fenh-aih kong ah Myanmar mipi tampi nih harnak an tong i, a luancia zarh chung zong ah khan, Yangon ummi, Innlay tidil ah mi pakhat a zuang i, a nunnak a rak i la. Cu bantuk ṭhiam in Khungkyaw(ခုန်ကျော်) hlei ah mi pakhat zong a zuang i a nunnak a rak i la cang.

Yesagyo Peng Ah Pyusawhti Hruaitu Le SAC Ralkap 4 Cu PDF Nih An Thah Hna: Magway ramṭhen, Yesagyo peng ah ralvengtu Pyusawhti hruaitu Htun Aung Kyaw le SAC ralkap 4 cu bazar ah PDF nih an kah hna caah an thi dih, tiah theih a si.

August 28 zing sml 7:30 hrawng ah Yesagyo peng No. 8 sang pumpululh certual pawng bazar ah ralveng ding in a kalmi Pyusawthi hruai Htun Aung Kyaw le ralkap chungtel 4 cu PDF ṭangrual phu hna nih an kah hna caah an pa 5 ning in an thi, tiah theih a si.

PDF ṭangrual phu nih cun MA-4 zun khat, MA-1 zun khat, AK-47 zun khat, Carbine zun hnih, MA kuan bawm 5, 40mm bomb lung 4, Enaga lung 5, kutcheh bomb lung 1 le phone 2 an laak, tiah theih a si.

Cu kahdohnak ah cun Black Wolf People’s Defense Force (MDY), Phoenix Special Guerrilla-Yesagyo, Peacock Brothers PDF, People’s Defense Force – Mandalay, Bo Ta Myaing, Black Wolf People’s Defense Force (MDY) le MDY-PDF pengkomh Battalion 3, Company 3 hna i bawm in an kah hna, tiah theih a si.

US Nih Afghanistan A Chuahtak Kumkhat Tlin Camtuak Cu Taliban Nih Lawmhnak Puai An Tuah! US nih Afghanistan ram a chuaktak kumkhat a tlin camtuak, nizan August 30 zaan ah Kabul khuapi ah vanlei hoih in meiceu puakmi thlahnak in Taliban nih lawmhnak puai an tuah.

New York um World Trade Center cu al qaeda ralhrang nih september 11, 2001 ah khan vanlawng in an rak pah caah US nih al qaeda umnak Afghanistan ram cu October thla ah a rak tuk.

Taliban hriamtlai nih hin US Ralkap hna cu kum 20 chung an rak tuk hna. 2021 August 30 ahkhan US nih a ralkap cu Afghanistan ramchung in a kirter hna i, US nih a ralkap a kirter Ni August 30 cu Taliban nih Independent Day ah an phuan.

US nih a chuahtak kumkhat tlinnak cu Kabul khuapi lawng si lo in khuapi dangdang hna zong ah mei-alh thlahnak le vanlawng in bomb kahnak hna in an lawmh cio hna. Taliban nih August ni 30 cu Zungkhar ni(Public Holiday) ah a thanh.

A Dik Mi Dohthelnnak Donghter Dingah Lamtha In Hruai A Herh- Duwa Lashi La, Caan karlak NUG president a si mi Duwa Lashi La nih kan mah cozah lei nih a tu dohthlennak donghter ding ah le dih ter dingah a zungzal in zaang hlei kan chuah i lamtha le lam dik in kan i hruai a hau tiah a chim. ” NUG cozah dirhnak in kum khat lei ah kan phan cang.

Cu tin cun a si caah a ra lai mi September ni 7 ni ah D-Day thanhnak kum 1 a tlin ni a si lai. D-Day kan thanh kum khat kar chungah kan mah cozah lei nih dohthlennak thazaang caah a feh mi teinak zong hmuh ngah a si bantukin ngaihchiatnak le sunghzatlak nak zong tampi ton a si.

Mipi lei zong nih SAC ralhrang hna i an thatlonak, tuahtonak zong nifatin in an tong. Kan mah cozah lei zong nih a tu kan dohthlennak hi kan dih zawkzawk khawhnak hnga ding ah a zungzal i theih in le zaanghlei chuah in a dik mi lamtha in kan i hruai a hau.” tiah a chim.

Cu pinah Tlangcung hriamtlai phu he pehtlainak tuah khawh rih lo mi, a tangmi Tlangcung hraimtlai phu zong an um. Cu hriamtlai phu he pehtlainak ngeih khawh dingin i zuam a herhnak kong zong a chim chap.

Cu pinah NUG Prime Minister: Mahn Win Khaing Than nih” NUG cozah lei zong in phaisa thazang in sish, a sunglawi tuk mi minung thazaang in siseh hi tluk tiangin aa zuam mi mipi zapi sinah lomhnak tampi kan ngei,Mipi vialtee nan cungah kan i lom tuk. Cohzah phu lei in dohthlennak he hlawhtlinnak le thatnak a si mi riantuannak hna cu zanghlei chuah in i zuam a si bantuk in cheukhat cu Indirectly in thatnak a si mi riantuannak hna zong a si khawh chungin sersiam mi zong a um.” tiah a chim.

Trump inn i capar lak a si mi kongah cun tazacuai le dantat ngaingai tuah theng lo in, cozah capar kong si lo in a pumpak sualnak ruang tu ah hlathlaitu (investigators) pawl nih taza an cuai te khawh men mi a si, ti hi zumh a um deuh cang. Trump nih office a chuah lio ah a capar pawl a ap ta hna maw, tiin a palai pawl cozah nih interview an tuah lio pi a si. Cu ti an tuahnak a ruang cu Trump hi tazacuai an duhnak a ruang a um le si theu lai, tiah experts cheukhat nih an zumhnak kong an chim.

“Capar chuh le fim vial lawng nai hmaithlak a si ko ah cun, mah bantuk hlathlainak le kherhlainak hi tuah len a hau mi a si lo. Trump tazacuai khawhnak ding lam cozah nih a ser, ti a fiang ko,” tiah former federal sihni Renato Mariotti nih a chim. 𝐓𝐫𝐮𝐦𝐩 𝐩𝐚𝐥𝐚𝐢 𝐩𝐚𝐰𝐥 𝐭𝐞𝐡 𝐭𝐚𝐳𝐚𝐜𝐮𝐚𝐢 𝐚𝐧 𝐭𝐨𝐧𝐠 𝐥𝐚𝐢 𝐦𝐚𝐰? Trump capar chuah kongah a palai pawl tazacuai an tong lo kho men, tiin sihni pawl nih an zumhnak kong an chim.

Trump hi tazacuai an i timh theng lo ah cun, a palai pawl hi tazacuai an tong theng ve lai lo dah, tiin President Bill Cliton kong a hlathlai baltu Paul Rosenzweig nih cun a chim. “Capar lak than vial lawng an i timh a si ah cun, mah bantuk karhlannak hi an tuah lai lo. A tubantuk in karhlannak a tuahnak a ruang cu i runvennak kham le mi erhkhumh an i timh caah a si,” tiin Cybersecurity ca i Red Branch Consulting ah rian a tlaimi Rosenzweig nih a chim.

Trump hi tazacuai a si te kho men, tiah Friday i Trump capar a rel hnu ah Bradley Moss nih a chim. Phung le lam dirpi a si khawhnak hnga, chirhchan 3 hmangin AG Garland nih Trump hi a thaza a cuai te khawh men. Rubicon lentecelhnak dirhmun kan phan cang, tiin Harvard Law School i prof. Lawrence Tribe nih cun a chim ve. Daithlan ruang si lo in Lunghna ngeihlo bia a si, tiin hlathlaitu cheukhat pawl nih an chim ve.

Hillary Clinton i a private email an hlathlai bangin khan Trump kongkau i tehte zong hi sihni pawl nih an ceihkhan khawh te mi a si ve kho ko. Clinton email 30,000 hi a hmanmi system nih ningcanglo in mi a kua maw, asiloah cozah capar hi thatein a fimtawl maw, timi kong FBI nih an hlathlai bal. A email ah cakuat 110 hi cozah capar an si i, cu hna lakah cun 8 hi ‘top secret’ an si, tiah khahlan FBI director James Comey nih a chim bal.

Comey nih Clinton cu lunghna a ngei lo taktak ah a rak chiah, asinain daithlantuk belte a puh lem lo. Clinton nih chin timh ciammam tein cozah capar ningcanglo in a hman lo caah le, US cungah zumhtlak lo in a um lo caah, tazacuai taimai cu a hau in ka thei lo, tiin Comey nih a rak chim.

Cliton nih a email chung i cozah capar pawl a tawlrel ning bantuk a nemnak in, Trump kongkau zong hi sihni pawl nih an tawlrel te theu lai, tiah Daniel Richman nih a zumhnak a chim. “Cozah capar thitha in fimtawl lo, timi le pumpak caah i hman, ti mi hi ai dang ngai. Cucaah Trump hi dan an tat lo kho men ko”, tiin Richman nih a chim.

𝐙𝐞𝐢𝐭𝐢𝐧𝐝𝐚𝐡 𝐚 𝐝𝐚𝐧𝐠 𝐜𝐨𝐳𝐚𝐡 𝐜𝐚𝐩𝐚𝐫 𝐩𝐚𝐰𝐥 𝐡𝐢 𝐭𝐚𝐰𝐥𝐫𝐞𝐥 𝐚𝐧 𝐫𝐚𝐤 𝐬𝐢𝐛𝐚𝐥? Thitha in cozah capar fimtawl lo ruang i tazacuai le dantat timi hi a um bal theng lo, ningcang loin tuanto timi zong cu a umbal hraw rih lo i. Vietnam War kong i Pentagon capar, State Department thawngpang kong i Wikileaks siseh, asiloah Edward Snowden nih National Security Agency thawngpang a firnak kong, he ti bantuk cozah capar biapi pawl kongkau belte ah tazacuainak tiang a rak um bal.

Asinain, tazacuainak kalpi an rak i laklawh ngai. Pentagon Capar kongah Defense Department i analyst Daniel Ellsber hi taza an rak cuai duh lo. Snowden zong cu Russia ah a zam. DOJ nih Wikileaks lubik Julian Assange zong England in thawl an rak timh bal. Tazacuai an si taktak belte ah cun, a fak taktak ding khi an si. Wikileaks sinah State Department thawngpang a pek caah khahlan Army intelligence analyst Chelsea Manning zong kum 35 thong an thlak diam ko. Kum 6 hnu ah Obama nih a chuah than.

Iran sin ah lih le hrokhrol in nuclear ser ning kong NY Times ah a chimtu CIA officer hlun Jeffrey Sterling zong thla 42 chung thong an thlak bal ve. North Korea nuclear kong i cozah biathli Fox News ah a chimtu khahlan State Department contract analyst Stephen Jin-Woo Kim zong thla 13 thong an thlak bal ve fawn.

A mah konglam tuanbia cauk a tialtu, cozah biathli a chimchih ruangah former Army general le CIA director David Petraeus zong $100,000 dan an tat. Bill Clinton i national security adviser Sandy Berger zong nih National Archives sin in cozah capar pakhat a rak fir ve bal i, copy a cheukhat pawl zong a hrawh hna caah $ 50,000 dan an tat.

𝙏𝙧𝙪𝙢𝙥 𝙘𝙪𝙣𝙜𝙖𝙝 𝘿𝙊𝙅 𝙝𝙞 𝙖 𝙉𝙚𝙢 𝙙𝙚𝙪𝙝 𝙏𝙚 𝙎𝙪𝙖𝙡 𝙇𝙖𝙞 𝙈𝙖𝙬? May 10 cakuat ah National Archives nih Trump siin capar an lakmi hi hmai 700 a ummi capar phun 100 an si. Trump sin an lakmi capar pawl kongkau hi FBI le a dang Intelligence Community nih theih an duh ngaingai, tiah Archive ah lubik a si mi Debra Steidel Wall nih a chim.

NA nih kai chiahmi cozah capar pawl an kawl, ti hi FBI nih a inn an luhhnawh hlan thla tampi lio ah khan Trump nih a theih diam cang. Cucaah, Trump nih hin ningcang lo in a capar pawl a tawlrel le si theu lai, tiin FBI an lung a hrinnak hi a si.

Trump hi cozah lei ah a tang lo. Cucaah, cozah capar i kennak nawl ka ngei, a timi hi a palh. A zei si paoh ah DOJ hi a cungah an nemtuk deuh, tiin khahlan US attorney Barbara McQuade nih a chim. January ah khan amah lungtho tein Trump nih NA ah capar a up bal. June 3 ah khan tlawmpal vial cozah a up than hna. Aug. 8 belte ah cun a inn an luhhnawh lawlaw cang.

Cozah nih ai chiahmi capar an kawl, ti a theih ko bu i up dih lo in a nganmi hrimhrim hi sual duhnak lungthin a ngeih caah a si. DOJ hi a cungah an nemtuk, tiin former federal sinih le West Cost Trial Lawyers an president Neama Rahmani nih a chim. Trump nih hin cozah capar i kennak nawl a ngei. Kan Constitution ningte a si. Cucaah cozah capar ai ngeihmi hi sual a si lo. Cu lawng hlah, cozah capar thialkam asiloah i fim ruang i dantatnak kong hi President he ai seng lo, tiin Corcora nih a chim kanh len ve.

Asinain, Trump nih capar pawl a up ta nak kong pakhat hmanh cozah nih an thei lo. Cozah capar kennak nawl ka ngei, tiin Trump nih a chimmi nih hin capar ai ken ruang i a palhnak a langhtertu a si te lai, tiah 2016 election kongi Mueller caah sihni a tuanmi Adrew Weissmann nih a chim. Trump nih mah le mah i humhaknak ah ai hmanmi phung le lam pawl hi a palhnak a zualhmattertu lehlam an si te lai i, DOJ nih a kong an ceih tikah thazaang a petu hna a si lehlam te lai, tiin Andrew nih a chim.

𝐓𝐚𝐳𝐚 𝐂𝐮𝐚𝐢𝐧𝐚𝐤 𝐂𝐡𝐮𝐚𝐡 𝐒𝐞𝐡𝐥𝐚𝐰 𝐙𝐞𝐢𝐭𝐥𝐮𝐤 𝐈𝐧 𝐔𝐒 𝐀 𝐌𝐮𝐚𝐥𝐩𝐡𝐨 𝐋𝐚𝐢? Trump tazacuai a si mi nih hin a sinin an lakmi cozah biathli pawl hi phozar chinchin hna a si sual hnga maw, tiin phung lei thiam mifim tampi nih an tihnak an chim. Cozah biathli pawl mipi theih chin vima lai phan ruangah cozah nih Trump hi taza an cuai te lo kho men.

Tazacuaitu, biaceihbawi, sihni, biaceihzung riantuantu hna nih a sin an lakmi capar pawl hi tehte menmen ah an lak te khawhmi a si. Cu bantuk in Boruah a um tik paoh ah intelligence community hi hnung an tolh tawn, tiah khahlan US sihni McQuade nih a chim.

Trump nih cozah capar a kenkawi mi nih ralrinpeknak a chuahpi. Mah bantuk cozah capar pawl box chung i khumh i thiar hrimhrim hi zoh a chia i tih a nungtuk mi asi. Cozah capar zeirello a si. Ningcang lo in nawlngeihnak an hman a si. Mitha lo kut ah an phak sual ahcun lai nan nawng hnga hi mu, tiin nuclear arms control kong i lubik Sharon Squassoni nih a chim.

Capar hmuhchap mi nih hin thil a rawksawn chinchin ding khi a si lehlam, tiin a chim. Trump tazacuai a si ah cun capar chung biathli vialte phorchuah an si sual lai phan a um. Capar a fimtu pa kha a fimmi capar kong chim ding tiangin taza nan cuai a si ah cun, an sin nan lakmi capar lakin tampi hna an sining cu phozar an si te ding khi a si hnga. Cu bantuk in karhlannak tuah hi cozah nih a duh theng lai ka zum lo, tiin Richman zong nih a langhter.

Zeikhawm asi ah zeihmanh hi ai fian khawh rih lo caah caan nih bia a chim te lai. Cozah nih Trump taza cuai hna sehlaw US mual an phoh ding khi asi caah classified documents kongah cuai lemlo in a pumpak sualnak kong tu ah an bur ter khawh viar mi zong asi kho men. Crd-𝐂𝐡𝐞𝐥𝐬𝐞𝐚 𝐁𝐚𝐰𝐢